تفسیر گمشده ابوالرضا راوندی شناسایی شد

امام ضیاء‌الدین ابوالرضا راوندی دانشمند و ادیب کاشانی و از عالمان سده ششم است که علاوه آثار متعدد در حوزه اندیشه شیعی، قرآن، نهج‌البلاغه، حدیث و مناجات، دیوان شعری تازی دارد که متضمن مستندات تاریخی بسیاری است و هر روز که می گذرد برگی از دفتر زندگی پربارش بازخوانی می‌شود.

محمد مشهدی نوش آبادی در گفت وگو با ایسنا، اظهار کرد: کاوش های قابل ملاحظه‌ای در زندگی و آثار نسخه خطی ابوالرضا راوندی انجام شده است که علاوه بر اهمیت کلامی و فرهنگی آن، می‌توان اطلاعات مهمی از کاشان و وضعیت عالمان کاشان را در دوره راوندی و قرن های قبل از آن به دست آورد.

وی افزود: ابوالرضا راوندی را باید در زمره ۱۰ تن از بزرگان تاریخ کاشان نام برد و پژوهش های بیشتری در آثار و شخصیت این اندیشمند بزرگ کاشانی انجام داد تا اهمیت فرهنگی و علمی این دانشمند کاشی و اندیشه‌های او بیش از پیش روشن شود.

این پژوهشگر تاریخ و تمدن تصریح کرد: آخرین پژوهش توسط مرتضی کریمی نیا، یکی از قرآن پژوهان برجسته کشور انجام شده و تفسیر قرآنی “الکافی فی التفسیر” که از آثار گمشده ابوالرضا راوندی به حساب می‌آمد را  شناسایی کرده و در مقاله ای مستدل انتساب این تفسیر به راوندی را ثابت کرده است.

وی تاکید کرد: موارد مهمی از اندیشه‌های کلامی راوندی مانند تاویل صفات ظاهری خداوند در قرآن و برخی مفردات تفسیری وی نیز فراهم شده است. ضمن اینکه این پژوهشگر همچون احمد خامه‌یار معتقد است که آثار ابوالرضا اهمیت و ارزش بیشتری نسبت به آثار قطب راوندی دارد.

عضو هیات علمی دانشگاه کاشان با اشاره به پژوهش تازه منتشر شده گفت: نسخۀ قرآنی که به شماره ۴۱۲۹ به تاریخ ۵۸۳ هجری در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی ثبت شده، یکی از تفسیرهای مهم شیعی است که تاکنون ناشناخته باقی مانده است.

مشهدی نوش آبادی افزود: پژوهشگر در برخورد اول با این نسخه قرآنی، ظاهر آن را متفاوت از سایر نسخه‌های قرآنی توصیف می کند که این نسخه را باید اثری مرکب از متن قرآن، اختلاف قرائات عشره و تفسیر قرآن به شمار آورد.

وی تصریح کرد: آنجا که این نسخه در بین قرآن‌های کتابخانه قرار گرفته، کسی به اهمیت حاشیه های اطراف این نسخۀ قرآن که حاوی تفسیری بسیار مهم و مفقود از میراث شیعه توجه نکرده بود، بر این اساس، پژوهشگر به معرفی نسخه و کشف هویت مؤلف احتمالی آن یعنی ضیاءالدین ابوالرضا، سیّد فضل‌الله راوندی می‌پردازد.

مشهدی نوش آبادی اظهار کرد: از جمله ویژگی‌های منحصر به فرد این اثر آن است که در میان شماری از ملحقات علوم قرآنی، قدیمی‌ترین نقد از سوی یک دانشمند شیعی در قرن ششم هجری بر روایت رسمی جمع قرآن به دست زید بن ثابت و در زمان ابوبکر آمده است.

وی افزود: بخش دیگری از این پژوهش، به اجازه علامه حلی به بنی زهره اشاره دارد که این اثر را با عنوان الکافی فی التفسیر یاد می کند و نشان می‌دهد که این تفسیر ماهیتی املاء گونه داشته و شبیه “المصابیح فی تفسیر القرآن” تألیف ابوالقاسم وزیر مغربی است که هر دو مفسر، متن نهایی «املائات» خویش را ویرایش کرده‌اند.

نویسنده کتاب “پیشینه مباحث جدید کلامی در ایران” تاکید کرد: کشف نسخه‌ کامل این تفسیر در کتابخانۀ مجلس و نسخه‌ای ناقص از آن در کتابخانه آستان قدس رضوی به شماره ۱۵۴۹۸، ما را به کاشان قرن ششم هجری، مدرسه مجدیه، و احتمالاً السید الامام ابوالرضا فضل الله بن علی بن عبیدالله الحسنی الراوندی می‌رساند.

وی گفت: ابوالرضا راوندی، در نزد استادان مهمی آموزش دیده و شاگردان زیادی تربیت کرده است، چنان‌که حلقه بزرگی از طالبان و عالمان شیعه نزد وی و دیگر عالمان کاشی و راوندی جمع شده بودند و مدرسه مجدیه که ریاست آن را بر عهده داشت از بزرگترین مدارس جهان تشیع در دوره سلجوقی بود.

مشهدی نوش آبادی تاکید کرد: در سالی که کاشان به عنوان پایتخت نهج البلاغه انتخاب شده، پسندیده است که پژوهشگران این منطقه، تحقیقی در آثار قرآنی و نهج‌البلاغه‌ای ابوالرضا راوندی داشته باشند.

انتهای پیام

منبع:ایسنا