بررسی فواید پیوند زدن درختان

غلامرضا ربیعی در گفت‌وگو با ایسنا، تکثیر رویشی درختان میوه را از جمله اهداف پیوند داست و اظهار کرد: تکثیر رویشی بدین معنا است که اگر از یک گیاهی پیوندک گرفته شود، هرچقدر از آن را تکثیر کنیم تمام پیوندک شبیه مادری شده که از آن پیوندک گرفته شده است.

استادیار علوم باغبانی دانشگاه شهرکرد اضافه کرد: در حالی‌که اگر درختان را با بذر تکثیر کنیم تفاوت‌هایی بین آن‌ها به‌وجود آمده و سبب شده تا همگی آن‌ها شبیه گیاه مادری نباشند، این تفاوت‌ها می‌تواند در برخی از موارد زیاد و در برخی از موارد کمتر باشد.

وی با بیان اینکه هنگامی که از پیوند استفاده می‌شود، این تفاوت‌ها به صفر رسیده و همه آن‌ها شبیه گیاه مادری هستند، یادآور شد: اگر پیوند از کیفیت خوبی برخوردار باشد مطمئنا همه گیاهان حاصل از آن پیوند نیز با کیفیت هستند.

ربیعی کاربرد دیگر پیوند را کاهش دوره نونهالی دانست و تصریح کرد: این دوره زمانی است که بذر یک گیاه کاشته شده و در حال رشد رویشی باشد، در برخی از درختان میوه دوره بلوغ چندین سال طول کشیده و باغدار باید منتظر بماند تا بذر کاشته شده به گیاه بالغی تبدیل شود، اما زمانی که پیوندک انجام می‌شود دوره ۵ الی ۶ ساله به فاصله دو تا سه ساله کاهش یابد.

وی دلایل دیگر پیوند درختان میوه را تغییر رقم میوه‌ها دانست و تصریح کرد: به‌عنوان مثال، یک نوع درخت هلو، هلوی بلخی تولید می‌کند، این نوع هلو شرایط نگهداری آسانی ندارد، بنابراین می‌توان رقم هلو را مثلا به هلوی زعفرانی که بازارپسند است، تغییر داد بنابراین می‌توان سرشاخه‌های هلوی بلخی را قطع کرده و روی آن‌ها پیوندک حاصل از هلوی زعفرانی را پیوند زد که پس از گذشت یک یا دو سال، رقم هلو تغییر می‌کند.

استادیار علوم باغبانی دانشگاه شهرکرد یکی دیگر از دلایل پیوند را ترمیم و بهبود زخم عنوان و بیان کرد: جوندگانی مانند خرگوش پوست درخت را از بین برده و به تنه درخت آسیب می‎‌زنند، در این مواقع از پیوندهای مخصوص مانند پلی بهره برده و شاخه‌هایی از درخت را گرفته و در زمان‌های مناسب پایین و بالای محل آسیب‌دیده را با شاخه‌ها به هم وصل کرده که پس از مدتی این شاخه‌ها با هم ارتباط برقرار کرده و درخت نجات پیدا می‌کند.

ربیعی خاطرنشان کرد: در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی از پیوند زدن برای امور تحقیقاتی استفاده می‌شود، مثلا اگر یک عامل بیماری‌زا در گیاهی وجود داشته باشد در اثر پیوندک می‌توان نشانه‌های بروز داده شده را بررسی کرد.

در ادامه عبدالله کبیری کشاورز نمونه و مسئول نهالستان کبیری سامان در چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه پیوند یکی از روش‌های تکثیر غیر جنسی است، اظهار کرد: در پیوند تمامی خصوصیات درخت مادری بدون کم‌وکاست به پایه منتقل شده، حتی اگر مادر بیماری یا کمبود داشته باشد این انتقال صورت می‌گیرد.

وی با بیان اینکه دو نوع تکثیر جنسی و غیر جنسی برای درختان وجود دارد، افزود: در تکثیر جنسی از بذر درخت استفاده شده و تعداد درختان زیاد می‌شود، به‌علاوه هر بذر خصوصیات خود را داشته و در این نوع تکثیر هیچ کدام از درختان شبیه دیگری نیست، هر تکثیری که از روش جنسی صورت بگیرد باید به بلوغ رسیده تا قابلیت تولید نسل را داشته باشد.

کبیری تکثیر غیر جنسی را شامل پیوند، قلمه، کشت بافت و … دانست و بیان کرد: در این نوع تکثیر می‌توان هر تعدادی از یک رقم را تولید کرد، به‌عبارتی کپی برابر اصل در این تکثیر تولید شده که می‌تواند جنبه صادراتی نیز داشته باشد.

وی با بیان اینکه روش‌های مختلفی برای پیوند وجود دارد، افزود: پیوندهایی که در فصل رشد صورت گرفته به پیوند پوست معروف هستند، پیوندهای وصله‌ای، شکمی و لوله‌ای در فصل رشد انجام گرفته که تقریبا برای تمام درختای که قبلا پیوند خورده‌اند نیز استفاده می‌شود، این سه پیوند از زمان جودرو ( زمان برداشت جو و گندم) آغاز شده و تا اواخر شهریورماه ادامه دارد.

کبیری بهترین پیوند را پیوند پوستی شکمی دانست و اضافه کرد: برخی از پیوندها در فصل خواب درختان و اواخر زمستان انجام می‌شود که پیوند اسکنه و نیمانیم از جمله آن‌ها است و از چوب درختان برای تکثیر استفاده می‌شود، پیوند از قبل تهیه شده و در یخچال نگهداری می‌شود و عمل پیوند قبل از عید صورت می‌گیرد.

مسئول نهالستان کبیری سامان در چهارمحال و بختیاری ادامه داد: برخی از پیوندها در گلخانه و برخی در فضای باز انجام می‌شوند اما نیاز به مهارت و موادی مانند پارافین وجود دارد که به کمک آن بتوان رطوبت پیوندک را تامین کرد.

منبع:ایسنا