شناسایی مکان‌های مخفی برخورد شهاب‌سنگ‌ها توسط پهپادها

به گزارش ایسنا و به نقل از انگجت، یافتن شهاب‌سنگ‌های بزرگ یا محل برخورد آنها موسوم به “دهانه‌های برخوردی” آسان است، اما شهاب‌سنگ‌های کوچک‌تر اغلب مورد غفلت قرار می‌گیرند. دانشمندان کمتر از ۲ درصد آنها را بازیابی می‌کنند. اما به زودی این مشکل با پهپادها قابل حل خواهد شد.

شهاب‌سنگ یا سنگ آسمانی(Meteorite) یک تکه جامد بازمانده از جرم‌هایی مانند یک دنباله‌دار، سیارک یا شهاب‌واره است که در اصل در فضای بیرونی ساخته شده و توانسته پس از گذر از جو و تاب آوردن بازخورد این گذر، بر روی سطح زمین یا یک سیاره دیگر فرود آید.

هنگامی که جرمی به درون جو می‌آید، عوامل گوناگونی مانند اصطکاک، فشار و برهمکنش شیمیایی با گازهای اتمسفری، موجب گرم شدن جرم و پراکندگی آن می‌شوند. این جرم سپس به یک شهاب‌واره دگرگون می‌شود و برای زمان کوتاهی یک آذرگوی را می‌سازد که همچنین با نام یک ستاره سرنگون شونده(شهاب ثاقب) دیده و شناخته می‌شود. اخترشناسان نمونه‌های درخشان این پدیده را آذرگوی می‌نامند.

شهاب‌سنگ‌هایی که بازتاب جو زمین را تاب آورده‌اند، اندازه‌های بسیار گوناگونی دارند. برای زمین‌شناسان، یک آذرگوی، شهاب‌سنگی است که به اندازه کافی بزرگ باشد تا بتواند یک دهانه برخوردی درست کند. روزانه حدود ۵۰ تن شهاب‌سنگ به درون جو زمین می‌آید و بیشتر آنها در لایه میان سپهر(مزوسفر) تبخیر می‌شوند.

شهاب‌سنگ‌ها بیشتر از سنگ و فلز ساخته شده‌اند. این اجرام هنگامی که به درون جو زمین می‌آیند، از روی پهنای زیادشان از جو می‌گذرند و دهانه‌ها و پستی و بلندی‌های گوناگونی را از خود بر جای می‌گذارند.

ارزش بررسی شهاب سنگ‌ها برای یافتن زمان پیدایش زمین، منظومه شمسی و در نهایت یافتن زمان پدید آمدن همگی کیهان نهفته است. همچنین می‌توان از آنها برای یافتن ساختار شیمیایی بخش‌های گوناگون سیاره زمین و سایر سیاره‌های سنگی بهره برد. فرآیندهایی را که مایه ساخت این سیاره‌ها شده‌اند و حتی فرایندهای ساخت هسته، پوسته نخستین، فرآیند جداسازی عنصری در گوشته آغازین که فرآیند ارزشمندی چون پیدایش زندگی است به خوبی بررسی کرد. با بررسی شهاب سنگ‌های فلزی(آهنی) و بررسی‌های لرزه‌نگاری بود که دانشمندان تا اندازه‌ای ساختار هسته زمین را ارزیابی و اندازه‌گیری کردند.

اکنون محققان به تازگی سیستمی را توسعه داده‌اند که دارای پهپادهای خودران است و از فناوری یادگیری ماشینی برای یافتن شهاب‌سنگ‌های کوچک‌تر و محل برخورد آنها استفاده می‌کند که حتی اگر ناظران سقوط آنها را ردیابی کنند باز هم یا پنهان هستند یا دسترسی به آنها دشوار یا ناممکن است.

این فناوری با استفاده از ترکیبی از شبکه‌های عصبی حلقه‌ای، شهاب‌سنگ‌ها را بر اساس تصاویر آموزشی شناسایی می‌کند. این تصاویر آموزشی به هوش مصنوعی کمک می‌کنند بین سنگ‌های فضایی و سنگ‌های معمولی تمایز قائل شود.

البته نتایج این سیستم بی عیب و نقص نیست. در حالی که یک پهپاد آزمایشی شهاب‌سنگ‌های قرار داده شده در مکان‌های مشخص را به درستی تشخیص داد، اما برخی از موارد مثبت کاذب نیز در نتایج آن وجود دارد.

ممکن است مدتی طول بکشد تا این پهپادها به اندازه کافی قابل اعتماد باشند و نتایج دقیق را به تنهایی ارائه دهند.

اگر این فناوری دقیق شود، پیامدهای آن در علوم فضایی قابل توجه خواهد بود. این سیستم به دانشمندان کمک می‌کند شهاب‌سنگ‌هایی را که بسیار کوچک یا دور از دسترس هستند، کشف و به طور بالقوه بازیابی کنند. این به نوبه خود می‌تواند به شناسایی دقیق منابع شهاب‌سنگ و شناسایی ترکیبات این سنگ‌های آسمانی کمک کند.

به زبان ساده می‌توان گفت که این پهپادهای خودران می‌توانند خلاء و شکاف موجود در درک بشریت از بقایای کیهانی را که در زمین قرار دارد، پر کنند.

منبع:ایسنا