لزوم ادامه حمایت دولت از بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط در بحران کرونا

به گزارش ایسنا، دکتر علیرضا زالی در دومین همایش مالی ایران با موضوع نقش بازارهای مالی و همراهی اقتصاد با سلامت در فضای کرونا ضمن تبریک ایام مبارک ماه رجب، گفت: بحث مسائل اقتصادی و مسائل مالی در کشور متاثر از پاندمی کرونا است. با توجه به اینکه به نظر می‌رسد بیماری کرونا یک بیماری فرسایشی مزمن خواهد بود و استمرار جنبه‌های گوناگون بیماری موجب گرفتاری بشر خواهد بود، آثار آن بر مولفه‌های اقتصادی، اجتماعی و… کاملا با عمق و دامنه متفاوتی از آنچه که در روزهای اولیه حدس می‌زدیم باشد.

وی افزود: مجموعه اقتصاد جهانی در طول دوره کرونا آسیب زیادی دیده است. در نمای بررسی نسبت به سال ۲۰۰۸ که دنیا یک بحران را تجربه کرد در حال حاضر از نظر دامنه و تنوع به نظر می‌رسد کرونا مهیب‌ترین اثربخشی را در بحث خسران اقتصادی جهانی دارد. ما امروز می‌توانیم اذعان کنیم که تجارت بین‌المللی به معنای واقعی یا ادبیات اقتصادی دچار از هم گسیختگی شده است. شاید در طول سال‌های اخیر چنین پدیده اقتصادی در ابعاد بین‌المللی رخ نداده بود. اگر شرایط امروز را با بحران ایالات متحده آمریکا در سال ۱۹۷۰ مقایسه کنیم شاید از نظر میزان اثربخشی آثار زیانبار اقتصادی تنها با بحران آن زمان آمریکا به قیاس برسیم. تغییر در تولید ناخالص داخلی امر مهمی است و طبیعتا در کشور ما این موضوع به صورت علی‌الاطلاق اتفاق خواهد افتاد  و مهم ترین آثار زیانبار اقتصادی ناشی از کرونا کوچک شدن اقتصادهای جهانی و کاهش تولید ناخالص داخلی است.

رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تاکید کرد: سازمان مطالعاتی معتبر « فیچ» اعلام کرده است که ۱۰ اقتصاد معتبر جهانی به مرور پیش‌بینی می‌شود کاهش جدی و دراماتیک درآمد ناخالص ملی استمرار یابد. همچنین پیش‌بینی می‌شود که برای اینکه این شرایط اقتصادی بتواند ترمیم شود حداقل نیاز به بازه اقتصادی ۳ تا ۵ ساله داریم. بنابراین به نظر می‌رسد در بخش‌های آغازین کوچک شدن اقتصادهای ملی هستیم و ریکاوری از چنین شرایطی زمانبر است‌. تغییر الگوی تجاری در جهان و بروز شکاف دیجیتالی در کشور هایی که امکان تجارت الکترونیکی دارند موجب می‌شود نسبت به کشورهای در حال توسعه شکاف ایجاد شود. در آینده پدیده نامتقارن سازی در اکثر کشورهای در حال توسعه افزایش خواهد یافت و باید برای آن هم فکری شود.

وی با اشاره به آثار مستقیم بحث‌های اقتصادی در تجارت بین‌المللی، اظهار کرد: با بسته شدن مرزها، کاهش مبادلات تجاری فرا مرزی، تغییر در شرایط اقتصادی دولت‌ها یکی از مسائلی که کشور ما هم تحت تاثیر آن قرار خواهد گرفت کاهش کمی حجم صادرات جهانی است. اتفاقاتی در عرصه جهانی در حال وقوع است که شاید با پیش‌بینی‌های اولیه در تضاد باشد. به صورت اعجاب انگیز در روزهای اخیر شاهد افزایش قیمت نفت جهانی به ۶۴ دلار بودیم. خوشبین ترین اقتصاد دانان هم این عدد را پیش‌بینی نمی‌کردند. در بازشناسی چنین رخدادی چگونه با چنین رقمی روبرو شدیم؟ این جهش چند تحلیل دارد. اول آنکه به نظر می‌رسد بحث تغییر قیمت نفت در شرف شکل گیری یک دگردیسی اقتصادی جهانی است و به نظر می‌رسد بحث تغییر قیمت نفت نمایی از پدیده ابر چرخه در اقتصاد جهانی است. اگر همزمان به تغییر جهانی قیمت مس دقت کنیم شاید بتوانبم این دو را توامان کنار هم ببینیم. پیش‌بینی می‌شود علی‌رغم آنکه اقتصاد دانان جهانی قیمت مس را در ۱۰ هزار دلار پیش‌بینی می‌کردند این عدد به ۴۰ هزار دلار برسد. پیوستگی نفت ۶۴ دلاری با افزایش قیمت مس نشان دهنده قرار گیری در یک ابر چرخه اقتصادی است که می‌تواند موجب بروز آسیب‌های جدی برای کشورهای در حال توسعه شود.

زالی ادامه داد: به نظر می‌رسد الگوی تجارت جهانی عمومی در سال جدید میلادی تغییر خواهد کرد. پیش‌بینی می‌کنیم در سال جدید میلادی افزایش قابل توجه غلات بویژه برنج و ذرت را داشته باشیم که در مورد ذرت ممکن است به شکل غیرمستقیم در قیمت گوشت و فرآورده‌های دامی اثر کند.

زالی ادامه داد: دولت چین در طول سال گذشته میلادی با ذخیره سازی استراتژیک مس، نفت و غلات امروز پیشتاز عرصه جهانی برای تمشیت اقتصادی جهانی است. امروز به نظر می‌رسد داستان اقتصاد سیاسی در دنیا در حال تغییر است و در سال جدید میلادی ابزار دولت چین کاملا متفاوت شده است. شرایطی که امروز در عرصه اقتصاد جهانی با آن روبرو هستیم و نوع سلوک اقتصاد چین را با آن مقایسه کنیم شبیه شرایطی است که کشورهای اروپایی در اوایل دهه ۱۹۷۰ تجربه کردند. موضوع اثرگذار دیگر بر قیمت نفت علاوه بر کاهش ذخایر نفتی ایالات متحده، تغییر در میزان تولید است.

وی با اشاره به تغییر در نگرش جهانی برای ورود واکسن کرونا به کشور، تصریح کرد: به نظر میرسد در صورت تامین مکفی واکسن کرونا در عرصه جهانی این شانس وجود دارد که شاهد یک بازیابی و رجعت اقتصادی در عرصه اقتصاد ملی و جهانی باشیم. امروز بحث واکسن می‌تواند شرایط متفاوتی در رونق اقتصادی ایجاد کند. برخی تحلیل گران دلیل افزایش قیمت نفت را به دلیل بحث ورود واکسن می‌دانند. برخی هم معتقد اند اگر تا سال ۲۰۲۵ داروهای موثر در درمان کرونا در سبد دارویی جهانی گنجانده شود در کنار پوشش کامل واکسیناسیون تا حد زیادی اقتصاد جهانی موجب افزایش رشد ناخالص داخلی شود.

رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره شرایط اقتصادی ملی، گفت: تشکر می‌کنم از گروه‌های مختلف در ابعاد حقیقی، حقوقی، خیریه و… که به کمک ما آمدند اما نیازهای مستمر و فرایند فرسایشی بیماری، افزایش قیمت جهانی فرآورده‌های دارویی، ورود تکنولوژی گرانقیمت و… موجب می‌شود در سال آتی در حوزه سلامت از نظر ابعاد بودجه‌ای سال پر تنشی را پشت سر بگذاریم بویژه آنکه در حال حاضر یک بار مالی مضاعف برای تهیه اقلام سرمایه‌ای مورد نیاز بیماران کرونایی و بحث تامین تجهیزات حفاظتی داریم. متاسفانه در سال جاری درآمد اختصاصی بیمارستان‌ها به شدت کاهش یافت و اکثر بیمارستان‌ها با بحران مالی روبرو هستند. افزایش خدمت دهی در زمینه کرونا و  کاهش در تعداد اعمال انتخابی موجب شد بیشتر شاهد کاهش درآمد اختصاصی بیمارستان باشیم. با علم به این موضوع نیاز است شاهد حمایت بیشتر دولت در قالب بودجه سنواتی برای سال آینده باشیم.

زالی ادامه داد: اعمال سیاست انبساطی پولی و مالی دولت در ابعاد حاکمیتی اقدام مناسبی بود که علی‌رغم مشکل تحریم‌ها باعث شده که دولت چابکی لازم برای حل مشکلات تولید و اقتصاد خرد کشور نداشته باشد اما به هر حال این تلاش صورت گرفته است. البته کماکان اقتصاد تولیدی کشور نیازمند حمایت است. آمار ما در حوزه بخشی از سرمایه در گردش اقتصادی  تولیدی کشور ما بیش از ۵۴ درصد وابسته به تسهیلات است که در حوزه صنعت و معدن ممکن است فزونی یابد پس نقش دولت و ارائه راهکارهای تسهیلاتی می‌تواند راهکاری برای عبور از شرایط سخت باشد.

وی با اشاره به کمک دولت به بنگاه‌های اقتصادی کوچک کشور، افزود: این کمک‌ها در قالب تسهیلات مصوب ستاد کرونا حدود ۲۰هزار بنگاه کوچک مورد حمایت قرار گرفتند و طبیعتا استمرار حمایت از بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط که بیشترین آسیب را دیدند امر مهمی است. یکی از دلایل رونق کشورهای شرقی آسیا اعتنای آنها به ترویج توسعه شرکت‌های کوچک اقتصادی است که در بسته اقتصادی کشور چین هم اکثر کمک‌ها معطوف به این بنگاه‌های اقتصادی شده است‌. اگرچه عدد پرداختی به این ۲۰ هزار بنگاه در کشور محدود است، اما این موضوع خوب است. در طول دوره کرونا شرکت‌های دانش‌بنیان به کمک عرصه سلامت آمدند و بالغ بر ۱۹ هزار میلیارد تومان تاکنون به ۷۳۶ شرکت دانش‌بنیان فعال در عرصه کرونا پرداخت شده است که این دو راهکار کوتاه مدت برای عبور از بحران‌های اقتصادی فعلی است.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تاکید کرد: آسیب شناسی میزان خسارت‌های اقتصادی که اقتصاد ملی دچار آن شد مهم است و تقریبا هیچ مولفه‌ای از اقتصاد نیست که در دوره کرونا آسیب ندیده باشد و ترمیم آنها نیازمند برنامه‌ای جامع است‌ تا در سال آتی با راهکارهای مناسب این کار را انجام دهد. به طور مثال در آغاز بیماری دچار کاهش صادرات به کشورهای شرقی و غربی شدیم زیرا پروتکل‌های بهداشتی در آنجا کمتر رعایت می‌شود و سیاست‌های قرنطینه سازی این مشکل را به وجود آورد. البته این موضوع جهانی است‌ کشوری مثل دبی در سال ۲۰۲۰ بالغ بر ۷۱ درصد کاهش تعداد پروازها را شاهد بود و این مثالی برای آسیب به  صنعت هوانوردی است‌.

وی افزود: یکی از برنامه‌هایی که به نظر می‌رسد دولت باید اتخاذ کند افزایش سرمایه اجتماعی است. مشکل فعلی کشور ما نقدینگی سرگردان است که می‌توانستیم در روزهای آغازین کرونا با معطوف کردن این سرمایه به صورت هوشمند برای فرصت‌های جدید اقتصادی برای مواد ضدعفونی کننده انجام دهیم. پیش از کرونا کشور ما ظرفیت اسمی تولید ۲۱۰ میلیون لیتر اتانول در سال را داشت اگرچه کمتر از این تولید می‌کردیم و تنها حدود ۶ میلیون لیتر اتانول به خارج از کشور صادر می‌کردیم و پس از کرونا در این زمینه رشد کردیم و در بحث شوینده ها هم بالای ۸۰ درصد از نیاز ما در داخل تامین می‌شد.

وزیر بهداشت افزود: کماکان با بازتوزیع منابع در زمینه کسب بازارهای جهانی و صادرات در حوزه‌ای که لعاب کرونایی به خود گرفته میتوانیم وارد عمل شویم. اگر بتوانیم نقدینگی‌های سرگردان را منسجم کنیم بنابراین مشکل فعلی ما ایجاد سرمایه اجتماعی است بویژه آنکه طی روزهای اخیر بحث بورس آسیب جدی وارد کرد گرچه دامنه نوسانات نامتقارن بورس یک بخشی از ترمیم را انجام داد اما خبر تلخ خروج بیش از ۷۱۵ میلیارد تومان از مجموعه بورس طی روزهای اخیر می‌تواند بورس را کماکان دچار مشکل کند. برای سال آتی که اختلاف بین دولت و مجلس در زمینه اقتصاد بودجه‌ای را شاهد هستیم شاید نیازمند بازنگری بخش‌های جدیدی با توجه به از هم گسیختکی تجارت بین المللی باشیم و به افزایش خودکفایی برسیم طبیعتا این موضوع بسیار مهم است.

زالی ادامه داد: خبر خوشی که دیروز از تغییر رشد قیمت نرخ نفت داشتیم میتواند تا حد زیادی کمک کننده باشد احتمالا در بودجه سال آتی فروش تا یک میلیون بشکه حدود ۲۰ درصد به صندوق توسعه ارزی وارد خواهد شد و اگر  از یک میلیون بشکه در روز بالاتر رود این عدد به ۳۸ درصد می‌رسد. طبیعتا دولت تا یک ماه آینده فشار زیاد اقتصادی را تحمل خواهد کرد زیرا برخی پروژه های عمرانی سلامت که بیش از ۸۵ درصد رشد داشتند با دستور وزیر بهداشت احتمالا در شرف افتتاح خواهد بود.

وی گفت: پیش‌بینی می‌کنیم فقط در استان تهران تا پیش از اردیبهشت ماه بالغ بر ۲۵۰۰ تخت جدید به ناوگان تخت‌ها اضافه کنیم. تامین نیروی انسانی موضوع مهم بعدی است، قرار است بالغ ۳۰ هزار نیرو به ناوگان بهداشتی اضافه شود که این موضوع هم بار مالی خواهد داشت. به طور کلی به نظر میرسد تا پایان دولت، روزهای پرفشاری به دولت وارد آید. امیدواریم با ترویج توسعه واکسن‌های کرونای داخلی امکان انجام صادرات فراهم شود. پیشنهاد می‌کنم با سیاست‌های کوتاه مدت و بلند مدت به کمک نیروهای مدافع سلامت برویم.

منبع:ایسنا