مهمترین موضوعات محیط‌زیستی در کنفرانس تغییرات آب‌وهوایی سازمان ملل متحد چیست؟

 امسال کنفرانس تغییرات آب‌وهوایی سازمان ملل متحد (COP ۲۶) به میزبانی بریتانیا و با مشارکت ایتالیا، از ۳۱ اکتبر تا ۱۲ نوامبر ۲۰۲۱ در پردیس ایونت اسکاتلند (SEC) در گلاسکو، انگلستان در حال برگزاری است. با توجه به تاثیرات جهانی کووید-۱۹، دفتر کنفرانس بین‌المللی تغییرات آب‌وهوایی COP UNFCCC، همراه با بریتانیا و شرکای ایتالیایی‌اش، تصمیم گرفتند کنفرانسی را که ابتدا برای نوامبر ۲۰۲۰ برنامه‌ریزی شده بود، مجددا برگزار کنند. برگزاری مجدد این کنفرانس تضمین می‌کند که همه طرف‌ها باید بر روی موضوعاتی که در این کنفرانس حیاتی مورد بحث قرار ‌می‌گیرد، تمرکز کنند و زمان بیشتری را برای انجام مقدمات مقابله با تغییرات آب‌وهوایی به دولت‌ها بدهد.

هدف این کنفرانس افزایش توجه دولت‌ها به تغییرات آب‌وهوایی، ایجاد انعطاف‌پذیری و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای است. همچنین اقدامات کلیدی باید توسط COP۲۶  انجام تا اطمینان حاصل شود ما به گونه‌ای وارد این دهه سرنوشت‌ساز می‌شویم که از مردم، سیاره و آسایش خود محافظت می‌شود. هفته گذشته در مجمع عمومی سازمان ملل متحد  (UNGA) چهار حوزه کلیدی برای توافقات اساسی آب‌وهوایی COP۲۶ (بیست و ششمین کنفرانس بین‌المللی تغییرات آب‌وهوایی) ارائه شد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

مالی و سرمایه‌گذاری

بایدن، رئیس‌جمهور ایالات‌متحده در هفته گذشته در جریان مجمع عمومی سازمان ملل متحد متعهد شد که کمک مالی ایالات‌متحده به کشورهای در حال توسعه را دو برابر کند و به ۱۱.۴ میلیارد دلار در سال برساند. سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) اخیرا گزارش داد که تامین مالی در حوزه آب‌وهوا در سال ۲۰۱۹ برابر با ۷۹.۶ میلیارد دلار بوده است. یک نتیجه موفقیت‌آمیزی که COP۲۶  در امور مالی به دست می‌آورد مستلزم آن است که کشورهایی مانند استرالیا، کانادا، ژاپن، ایتالیا و بریتانیا متعهد به پرداخت ۲ تا ۴ میلیارد دلار اضافی در سال برای انجام سهم منصفانه خود شوند. تامین مالی در حوزه آب‌وهوا به القای اعتماد برای توافق در مورد موضوعات کلیدی مانند تجارت کربن و شفافیت کمک می‌کند.

بحران آب‌وهوا یک مسئله جهانی است و نیاز به واکنش همه کشورهای جهان دارد و کشورهای فقیر برای مقابله با تغییرات آب‌وهوایی کمتر مجهز هستند و در برابر اثرات آن آسیب پذیرترند. به همین دلیل است که در COP۱۵ در کپنهاگ در سال ۲۰۰۹ و دوباره در COP۲۱ در پاریس در سال ۲۰۱۵، کشورهای ثروتمند متعهد شدند تا سال ۲۰۲۰ به کشورهای فقیرتر ۱۰۰ میلیارد دلار کمک مالی در حوزه آب‌وهوا ارائه کنند. توافق در COP۲۶ به اعتماد گروه‌هایی از کشورها مانند گروه آفریقا، انجمن آسیب‌پذیر آب‌وهوا، کشورهای کمتر توسعه‌یافته و اتحاد کشورهای جزیره‌ای کوچک (AOSIS) نیاز دارد. برای این بلوک‌های مذاکره، تحقق وعده‌های محقق نشده کپنهاگ و پاریس، پیش‌نیاز توافق مذاکره‌ شده در گلاسکو است.

 انرژی

در جریان نشست UNGA، چین اعلام کرد که به ساخت نیروگاه‌های زغال‌سنگی در خارج از کشور پایان می‌دهد. این به دنبال اقدامات مشابه ژاپن و کره جنوبی در اوایل سال جاری است و نشان‌دهنده یک تغییر اساسی در سرمایه‌گذاری چین در زیرساخت‌های انرژی در خارج از کشور است.

انرژی تقریبا ۶۵ درصد از کل انتشار گازهای گلخانه‌ای (GHG) جهانی را تشکیل می‌دهد. در سطح جهانی، گام‌های مهمی به سمت انرژی پاک‌تر برداشته شده است؛ اوایل امسال، انرژی خورشیدی و بادی ارزان‌تر از زغال‌سنگ و سوخت‌های فسیلی در بیشتر نقاط جهان شد. فرانسه، آلمان، بریتانیا، شیلی و دیگران همگی متعهد شدند که ساخت نیروگاه‌های زغال سنگی جدید را متوقف کنند. بااین‌حال، دو سوم تولید برق جهان هنوز از سوختن سوخت‌های فسیلی تامین می‌شود و زغال‌سنگ همچنان پرمصرف‌ترین منبع انرژی در جهان است.

با وجود اینکه حرکت رو به رشد غیرقابل انکاری به سمت انرژی پاک‌تر وجود دارد بااین‌حال، باید حمایت مالی و فنی مورد نیاز برای مناطقی که هنوز به زغال‌سنگ وابسته هستند مانند هند، آفریقای جنوبی و آسیای جنوب شرقی برای گذار به انرژی پاک ارائه شود.

حمل‌ونقل

۲۴ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از احتراق سوخت برای حمل‌ونقل است. وسایل‌نقلیه جاده‌ای تقریبا سه چهارم از انتشار CO۲ را تشکیل می‌دهند بنابراین استفاده از وسایل‌نقلیه با آلایندگی صفر برای کشورها ضروری است. در اوایل سال جاری، بازارهای خودروهای هوشمند ازجمله بریتانیا و اتحادیه اروپا متعهد شدند که تمام خودروهای جدید تا سال ۲۰۳۵ آلایندگی صفر داشته باشند. به‌طور مشابه، فولکس واگن، مرسدس بنز، GM و JLR همگی متعهد شدند تا قبل از سال ۲۰۳۶ فقط خودروهایی با آلایندگی صفر تولید کنند. با این وجود، بزرگترین بازارهای خودرو ازجمله آمریکا، چین و هند چنین تعهداتی ارائه نکردند.

پس یک نتیجه مورد انتظار برای موضوع حمل و نقل در COP۲۶،  بازارهای خودروهای هوشمند مانند ایالات‌متحده، چین و هند خواهد بود تا تاریخی را برای حذف تدریجی همه خودروهای بدون آلایندگی در حدود سال ۲۰۳۵ تعیین کنند و به این منظور باید یک برنامه روشن در مورد چگونگی دستیابی به این هدف تکمیل شود. بااین‌حال، سوالات اساسی در مورد زیرساخت‌های شارژ خودروهای برقی برای درجه‌بندی خودروهای بدون آلایندگی باقی مانده‌ است.

صنایع سنگین

صنایع سنگین مانند سیمان، فولاد و مواد شیمیایی، همراه با حمل‌ونقل سنگین مانند کشتیرانی، هوانوردی، مجموعا ۳۰ درصد از انتشار جهانی را تشکیل می‌دهند. علاوه‌براین، برآوردهای اخیر نشان داده است که با توجه به روند فعلی، این بخش‌ها می‌توانند تا سال ۲۰۵۰، ۱۶ گیگا تن انتشار داشته باشند.

کربن زدایی این بخش‌ها مستلزم کاهش به اصطلاح حق بیمه سبز است، هزینه اضافی انتخاب یک فناوری پاک نسبت به فناوری که مقدار بیشتری گازهای گلخانه‌ای منتشر می‌کند. پس ضرورت دارد برای پیشرفت بیشتر در این بخش، انگیزه‌های قانونی و اقتصادی برای هدایت نوآوری برای کمک به کاهش حق بیمه سبز ایجاد شود که این از دیگر مباحث مورد بررسی در  COP۲۶  خواهد بود. این امر می‌تواند توسط شرکت‌های کلیدی طرف تقاضا مانند شرکت‌های خرده‌فروشی، خودروسازی و ساخت‌وساز که زنجیره‌های تامین آنها شامل صنایع سنگین و حمل‌ونقل سنگین برای سرمایه‌گذاری در فناوری‌های صفر خالص (بدون آلاینده) است، محقق شود.

نگاهی به آینده

می‌دانیم که برای جلوگیری از بدترین اثرات تغییرات آب‌وهوا چه اتفاقی باید رخ دهد؛ دستیابی به انتشار کربن صفر خالص حداکثر تا سال ۲۰۵۰، با کاهش شدید انتشار در این دهه مهمترین مورد در این زمینه است. پیشرفت‌های حاصل شده در سال جاری و در جریان نشست UNGA در موضوعات کلیدی مالی، انرژی، حمل‌و نقل و صنایع سنگین، به ایجاد زمینه برای دولت‌ها و شرکت‌ها کمک کرده است تا از COP۲۶ به‌عنوان نقطه عطف مهمی در تلاش جمعی برای مقابله با بحران آب‌وهوا استفاده کنند. بااین‌حال، رهبران همه اقشار باید برای اطمینان از دستیابی به این اهداف حیاتی تا پایان این دهه اقدام اقلیمی فوری انجام دهند.

در اجلاس آب و هوای COP۲۶ رهبران جهان به گلاسکو آمده‌اند، جایی که از آن‌ها خواسته می‌شود عکس‌العمل جدی در  کاهش تولید گازهای گرم‌کننده برای جلوگیری از افزایش بیشتر دمای جهانی انجام دهند. در این گفت‌وگوی فشرده دو هفته‌ای پنج چالش اصلی وجود دارد که باید بر آن‌ها غلبه کرد:

اعتماد

چالش واقعی پیش روی مذاکره‌کنندگان در این کنفرانس کلیدی، مسئله اعتماد یا فقدان آن است نه صحبت از افزایش دما یا زغال سنگ!

روابط اساسی که منجر به موفقیت در کنفرانس بزرگ آب‌وهوا در پاریس در سال ۲۰۱۵ شد، همگی ضربه خورده‌اند. پس از آن، ایالات‌متحده و چین برای دستیابی به توافق دور هم جمع شدند. پس از چهار سال حضور دونالد ترامپ و رقابت فزاینده، این دو کشور اکنون با بدگمانی عمیق به یکدیگر نگاه می‌کنند.

اصول اولیه نشست آب‌وهوای COP۲۶، تغییرات اقلیمی به‌عنوان یکی از مهمترین مشکلات جهان است. اگر می‌خواهیم از افزایش بیشتر دمای جهانی جلوگیری کنیم، دولت‌ها باید قول کاهش جدی در تولید گازهای گرم‌کننده را بدهند. در نشست سران در گلاسکو، باید مراقب وعده‌های بزرگترین کشورهای آلاینده‌های جهان مانند ایالات‌متحده و چین بود و اینکه آیا کشورهای فقیرتر حمایت مورد نیاز خود را دریافت می‌کنند یا خیر.

تصمیماتی که در گلاسکو گرفته می‌شود می‌تواند بر شغل ما، نحوه گرم کردن خانه‌هایمان، آنچه می‌خوریم و نحوه سفرمان تاثیر بگذارد. به اصطلاح «ائتلاف بلندپروازی» کشورهای جزیره‌ای، اقتصادهای در حال توسعه و اتحادیه اروپا که در سال ۲۰۱۵ همه چیز را در فرانسه پیش برد، اکنون آن نیرویی نیست که پیش از این بوده است.

علاوه ‌بر همه این‌ها، مشکلات مالی نیز وجود دارد؛ شکست جامعه بین‌الملل در ارائه ۱۰۰ میلیارد دلاری که مدت‌ها وعده داده بود برای کمک به کشورهای فقیرتر برای رویارویی با تغییرات اقلیمی به شدت کاهش یافته است.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، در نشست گروه ۲۰ در رم، درست قبل از پرواز به گلاسکو برای COP بر اهمیت مسئله اعتماد تاکید کرد.

وی ابراز کرد: اگر ما خواهان موفقیت واقعی هستیم و نه فقط یک سراب، به اقدام بیشتر نیاز داریم. این تنها با همکاری گسترده همه دولت‌ها امکان‌پذیر خواهد بود و مستلزم اعتماد در میان بازیگران کلیدی است. امروز اعتماد کم است و مشکلات جدی در مورد اعتبار وجود دارد. اگر این کسری برطرف نشود، توفیقی در گلاسکو به دست نخواهد آمد.

 اعتبار

کلید موفقیت در گلاسکو باید اعتبار کشور میزبان باشد. انگلستان در این زمینه با چالش‌هایی مواجه است، اگرچه اعتباری نیز در بانک دارد. مذاکره‌کننده سابق آب‌وهوا و مذاکره‌کننده کنونی مرکز راه‌حل‌های اقلیم و انرژی می‌گوید: انگلیس سال‌ها نقش فعال داشته است.

وی می‌گوید که تعهد قوی دولت به هدف پاریس برای دستیابی به صفر خالص تا سال ۲۰۵۰ (یعنی عدم اضافه کردن انتشار کربن بیشتر از آنچه که ‌بتواند حذف شود) باعث ایجاد اعتبار می‌شود. بااین‌حال، در طرف دیگر دفتر کل، دولت بریتانیا در طرح‌های معدن زغال‌سنگ در کامبریا و با اعلام کاهش مالیات مسافرت هوایی در هفته گذشته با مشکل مواجه شده است. شاید مهمتر از این موارد کاهش کمک‌های توسعه خارجی (ODA) باشد که نشان داد حمایت سالانه بریتانیا از ۰.۷ درصد درآمد ملی به ۰.۵ درصد کاهش یافته است.

حجم کار

یکی از بزرگترین چالش‌های COP، حجم بسیار زیاد کار است. به تعویق افتادن نشست سال گذشته به دلیل همه‌گیری یک دلیل است اما دلیل دیگر این است که تلاش‌ها برای انجام مذاکرات به صورت مجازی عملا جواب نداده است. نمایندگان از گفت‌وگوها خوشحال بودند اما تا زمانی که همدیگر را رو در رو ملاقات نکنند از تصمیم‌گیری خودداری می‌کنند.

بنابراین گلاسکو دستور کار بزرگی دارد، به ویژه در مورد مسئله تامین مالی در نحوه برخورد کشورها با تغییرات آب‌وهوایی همچنین جزئیات پیچیده‌ای در مورد چگونگی اجرای توافق پاریس وجود دارد که هنوز حل نشده است. پرسش‌ها درباره شفافیت، بازارهای کربن و داشتن چارچوب زمانی یکسان برای کاهش انتشار کربن، بهترین تلاش‌های مذاکره‌کنندگان را در ۶ سال پس از توافق نامه پاریس به چالش کشیده است. در واقع موارد بسیار بحث‌برانگیزی وجود دارد که می‌تواند باعث تاخیر و عواقب جدی برای انجام تمام کارها شود.

فرآیند

احساسی فزاینده در میان بسیاری از شرکت‌کنندگان وجود دارد که این روند مذاکرات سازمان ملل دیگر برای هدف مناسب نیست. نیاز به اجماع ۱۹۷ طرف و ماهیت قانونی و فنی مذاکرات، به این معنی است که در واقع، فضای بسیار کمی برای مذاکرات واقعی وجود دارد.

برای این اجلاس، بریتانیا مصمم است نمونه‌های موفقیت در دنیای واقعی را ارائه کند تا نشان دهد که مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی می‌تواند برای کره زمین و برای تجارت مفید باشد. بریتانیا همچنین مایل است برخی قراردادهای جانبی در مورد مسائلی مانند جنگل‌زدایی، متان، زغال‌سنگ و حفاظت از محیط‌زیست منعقد کند. بریتانیا معتقد است که COP نباید فقط یک جلسه کسل‌کننده باشد بلکه باید فضایی برای برجسته کردن بهترین‌ها، تمرین و تشویق باشد.

برخی از شرکت‌کنندگان بر این باورند که اکنون بحران آب‌وهوایی  آنقدر جدی است که باید شاهد اصلاحات واقعی در COP برای اجرای سیاست تهدید و تحبیب در مورد کشورها برای انجام تعهداتشان باشند.

دکتر دبورا برازنان ابراز کرد: باید یک عامل پاسخگویی وجود داشته باشد زیرا در غیر این‌صورت، کشورها می‌توانند هر چیزی را تعهد کنند و هر چیزی را قول بدهند.

چرخش

یک بیانیه سیاسی واهی بیانیه‌ای است که هیچ کس را متعهد به انجام کاری واقعی نمی‌کند و تمام تعهدات در مورد مسائلی مانند کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای متان، انتشار گازهای گلخانه‌ای و غیره ممکن است فهرستی از آرزوهای غیرقابل اجرا باشند که برای تحت تاثیر قرار دادن طراحی شده است. پوشش‌های خبری اغلب بر تئاتر سیاسی متمرکز است تا مسائل واقعی و لفاظی با واقعیت اشتباه گرفته می‌شود. یک قانون طلایی برای تحت تاثیر قرار نگرفتن بیانیه‌ها وجود دارد، سعی کنید مسائل را درک کنید و به آنچه مدیران انجام می‌دهند نگاه کنید نه به آنچه می‌گویند.

منابع

bbc.com

weforum.org

unfccc.int

منبع:ایسنا