نقش خراسان در ترویج اسلام در سریلانکا چه بود؟

محمد مروان باوا در سومین روز همایش بین‌المللی گفت‌وگوهای بینافرهنگی خراسان که امروز، ۲۸ تیر ماه، با محوریت ادیان، عرفان و تصوف که در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، در خصوص نقش خراسان در ترویج اسلام در کشور سریلانکا، اظهار کرد: سریلانکا جزیره‌ای در جنوب کشور هند است که نزدیک به ۲۲ میلیون نفر جمعیت دارد. ۸ درصد از این جمعیت را مسلمانان تشکیل می‌دهند. اگر نگاهی به روابط ایران و سریلانکا داشته باشیم، متوجه خواهیم شد که از سال ۱۹۶۱ میلادی این دو کشور دارای روابط دیپلماتیک رسمی هستند اما روابط حقیقی این دو کشور به پیش از ورود اسلام به ایران و قرن پنجم پیش از میلاد مسیح بازمی‌گردد. به واسطه این روابط مردم سریلانکا، به ویژه مسلمانان این کشور، تا حدودی نسبت به سرزمین خراسان شناخت پیدا کرده‌اند؛ این در حالی است که در گذشته تنها عالمان دینی و اهل تصوف خراسان را می‌شناختند.

وی ادامه داد: در حقیقت مقصود از نقش خراسان در ترویج اسلام در کشور سریلانکا این است که همواره مردمان اهل معنویت، یعنی عارفان خراسانی، از خراسان به سوی کشور سریلانکا مهاجرت کرده‌اند و همین موضوع موجب مسلمان شدن مردم این سرزمین شده‌ است. از این‌ رو نقش این دو گروه بزرگ در ترویج اسلام و معنویت دینی در سریلانکا را نباید نادیده گرفت.

مروان باوا تصریح کرد: تحقیقات حاکی از آن است که ورود اسلام فارسی به سریلانکا پیش از اسلام عربی بوده و اسلام فارسی بیش از اسلام عربی بر این کشور تاثیر داشته است. همانگونه که این قضیه در برخی دیگر از کشورها نیز صادق است.

استاد دانشگاه ابن سینا خاطرنشان کرد: زمانی که امام رضا(ع) وارد خراسان شد، این سرزمین به این توانایی علمی و معنوی دست یافته بود که به خراسان رضوی تبدیل شود. در این زمان بود که تمدن فارسی اسلامی به نقطه اوج خود رسید. بر این اساس می‌توان گفت که ورود امام رضا(ع) به خراسان موجب شد عصر طلایی تمدن اسلامی در سرزمین فارسی طلوع کند و در شرق و غرب و جهان بدرخشد و تمدن نوین اسلام همراه با انقلاب اسلامی مجددا در ایران احیا شود.

مروان باوا اضافه کرد: خراسان مردمان صالحی را تربیت کرده بود که در ترویج اسلام در جهان نقش بزرگی داشتند. از این جهت خراسان جایگاه والایی در جهان اسلام دارد. بر این اساس باید توجه داشت که امام رضا(ع) تنها منبع معارف و مناسک دینی در ایران و منطقه نبوده بلکه ایشان منبع معرفتی در سرزمین‌های نزدیک و دور نیز بوده‌اند.

وی خاطرنشان کرد: مسلمانان اهل تصوف در سریلانکا جایگاه والایی برای امام رضا(ع) قائل هستند و ایشان را عالم و عارف بزرگی از خاندان پیامبر(ص) و یکی سادات اهل بیت(ع) می‌دانند؛ به گونه‌ای که در برخی از کتب صوفی این کشور در خصوص زیارت امام رضا(ع) و تأثیر زیارت آن حضرت، مطالبی آمده است. این امر باعث شده که زیارت امام رضا(ع) در میان اهل تصوف این کشور اهمیت بسیاری داشته باشد.

استاد دانشگاه ابن سینا عنوان کرد: انقلاب اسلامی ایران باعث شد که مسلمانان سریلانکا نسبت به امام رضا(ع) و خراسان رضوی بیش از پیش شناخت وافی پیدا کنند و به زیارت آن حضرت بروند چراکه زیارت امام رضا(ع) معرف حقیقت و معنویت اسلامی است و هر انسانی با زیارت آن امام بزرگوار می‌تواند به درک معنویت دست پیدا کند.

مروان باوا بیان کرد: وقتی از زائران اهل تسنن سریلانکا که به زیارت امام رضا(ع) رفته بودند، در خصوص زیارت آن حضرت سوال شد؛ برخی از آن‌ها پاسخ دادند که این زیارت به درک معنویت آن‌ها کمک کرده و برخی از آنان‌ که حج را تجربه کرده بودند نیز می‌گفتند که این معنویت را حتی در مکه هم تجربه نکرده‌اند. از طرفی زیارت امام رضا(ع) به اندازه‌ای بر اهل تصوف تاثیر گذار بود که موجب گرویدن آن‌ها به تشیع شده بود. از این‌رو باید گفت که نقش زیارت امام رضا(ع) تا این اندازه می‌تواند مهم، اساسی و تأثیرگذار باشد.

وی بیان کرد: دو گروه سادات و خاندان پیامبر(ص) که مورد شکنجه حکومت‌های ظالم قرار می‌گرفتند و در نهایت به سریلانکا و جزیره‌های جاوا مهاجرت کرده بودند و همچنین مردمان خراسانی که از خراسان به سوی سریلانکا مهاجرت کرده بودند، در ترویج اسلام در کشور سریلانکا نقش مهمی داشته‌اند.

مروان باوا بیان کرد: این در حالی است که در سراسر کشور سریلانکا حدود ۳۳ مقبره معروف به زیارتگاه خراسانی وجود دارد که برخی از آن‌ها ۲۰۰ سال و برخی نیز هزار سال گذشته در این کشور حضور داشته‌اند؛ شخصیت‌های زیادی از خراسان به کشور سریلانکا مهاجرت کرده و این کشور را به عنوان محل زندگی خود انتخاب کرده بودند که این افراد به عارفان خراسانی معروف هستند و اکنون محله مقبره آن‌ها به محله‌های مسلمان‌نشین این کشور تبدیل شده است.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به نقش موثر عارفان خراسان در ترویج اسلام در کشور سریلانکا می‌توان به این نتیجه رسید که خراسان رضوی مردمان الهی و انسان‌ها صالح را تربیت کرده که زندگی خود را در خدمت اسلام و ترویج آن در سریلانکا صرف کرده‌اند. این نشان می‌دهد که خراسان پایتخت علمی و فرهنگی جهان اسلام است و این میراث از هجرت امام رضا(ع) در خراسان به وجود آمده و به منبع معارف دینی، معنوی و معرفتی در جهان تبدیل شده است.

منبع:ایسنا