۱۰ سفر مهم بین‌المللی و حضور در ۱۰ کشور مختلف در سال ۱۳۹۷ ماحصل اقدامات دیپلماتیک حسن روحانی در سال گذشته بود. سفرهایی که منجر به دیدارهای مهمی با سران کشورهای مختلف شد و نشان داد که با وجود خروج یکجانبه آمریکا از برجام و تلاش ترامپ برای فشار به ایران از طریق تهدید سایر کشورها، جمهوری اسلامی ایران با داشتن رئیس‌جمهوری دیپلمات همچنان می‌تواند نقش مهمی در منطقه و جهان ایفا کند.
به گزارش ایسنا، حسن روحانی در سال ۹۷ با انجام ۱۰ سفر به ۱۰ کشور مختلف رفت. حضور در نشست‌هایی مثل نشست سه‌جانبه ایران، روسیه و ترکیه درباره سوریه، اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای، نشست سران پنج کشور حاشیه دریای خزر، مجمع عمومی سازمان ملل متحد و اجلاس سازمان همکاری اسلامی از جمله نشست‌هایی بود که رئیس‌جمهور در آنها حضور یافت. روحانی در جریان این ۱۰ سفر خود عازم کشورهای ترکمنستان، آذربایجان، ترکیه (سه بار)، چین، سوئیس، اتریش، قزاقستان، آمریکا، روسیه و عراق شد و با سران و مقامات بیش از ۳۰ کشور دنیا دیدار و گفت‌وگو کرد.
گام اول؛ عیددیدنی با حضور در ترکمنستان و آذربایجان
اولین سفر خارجی رئیس جمهوری اسلامی ایران در روزهای آغازین سال ۹۷ به دو کشور ترکمنستان و آذربایجان صورت گرفت. صبح سه‌شنبه هفتم فروردین روحانی به دعوت رسمی رئیس جمهوری ترکمنستان، با بدرقه اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور و علی‌اکبر ولایتی مشاور رهبر معظم انقلاب اسلامی در امور بین‌الملل، تهران را به مقصد عشق آباد ترک کرد.
در این سفر رئیس‌جمهور را رئیس دفتر رئیس‌جمهور، معاون اقتصادی رئیس جمهور و وزرای نفت، راه و شهرسازی، صنعت، معدن و تجارت و نیرو همراهی می‌کردند. رئیس جمهوری اسلامی ایران در اولین مرحله از سفر به دو کشور همسایه، روز سه‌شنبه هفتم فروردین به دعوت رسمی همتای ترکمنستانی خود وارد عشق آباد شد و پس از دیدار و گفت‌وگو با مقامات ترکمنستانی با دعوت “الهام علی‌اف” رئیس‌جمهوری آذربایجان این کشور را به مقصد باکو ترک کرد.
روحانی در نخستین مرحله از سفر خود، روز سه‌شنبه به دعوت رسمی “قربان‌قلی بردی‌محمدوف” رئیس جمهوری ترکمنستان وارد عشق آباد پایتخت این کشور شد. مراسم استقبال رسمی و مذاکرات رؤسای جمهوری و سپس هیأت‌های عالیرتبه دو کشور بلافاصله در کاخ ریاست جمهوری ترکمنستان برگزار شد.
در حاشیه مذاکرات رؤسای جمهوری و سپس هیأت‌های عالیرتبه ایران و ترکمنستان، ۱۳ سند همکاری به امضای مقام‌های دو کشور رسید و عصر همان روز، نشست مشترک تجار بخش خصوصی ایران و ترکمنستان با هدف جستجوی راه‌های توسعه و تحکیم همکاریهای مشترک اقتصادی، در عشق‌آباد برگزار شد.
رئیس‌جمهور روز ۸ فروردین نیز برای زیارت آرامگاه صحابه پیامبر اسلام (ص)، بازدید از قدمگاه حضرت علی ابن موسی الرضا (ع) و همچنین آرامگاه تنی چند از شاگردان اهل بیت (ع) و مفاخر ایرانی، سفری کوتاه به شهر تاریخی مرو داشت و پس از آن عازم باکوی آذربایجان گردید.
مراسم استقبال رسمی و مذاکرات روحانی و “الهام علی‌اف” رئیس جمهوری آذربایجان و سپس هیأت‌های عالیرتبه دو کشور بلافاصله در “زاگولبا”، کاخ ریاست جمهوری این کشور برگزار شد. جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان در پایان این مذاکرات، هشت سند و یادداشت تفاهم همکاری مشترک امضا کردند. این اسناد همکاری با هدف توسعه بیش از پیش روابط تهران و باکو و پس از مذاکرات فشرده رؤسای جمهوری دو کشور و در حضور آنان، به امضای مقامات عالیرتبه ایرانی و آذربایجانی رسید.
روز ۹ فروردین هم در مراسمی طرح‌های مشترک بین ایران و آذربایجان افتتاح و همایش اقتصادی دو کشور با حضور روحانی و “علی‌اف” برگزار شد. رئیس جمهوری اسلامی ایران در پایان این مراسم و پس از امضای ۲۱ سند توسعه همکاری‌ها (۱۳ سند با ترکمنستان و ۸ سند با آذربایجان)، به سفر رسمی سه روزه خود به دو کشور همسایه ترکمنستان و جمهوری آذربایجان پایان داد و باکو را به مقصد تهران ترک کرد.
گام دوم؛ تلاش برای حل بحران سوریه در ترکیه
رئیس جمهور عصر سه‌شنبه ۱۴ فروردین به منظور شرکت در دومین نشست سه‌جانبه سران کشورهای ایران، روسیه و ترکیه، با بدرقه رسمی اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور، علی‌اکبر ولایتی مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل و جمعی از وزرا و معاونان رئیس‌جمهور، عازم ترکیه شد. رؤسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه پیش از این در اول آذرماه سال ۹۶ در شهر سوچی روسیه نشستی پیرامون سوریه برگزار و بیانیه مشترکی را در این راستا منتشر کردند.
روحانی در فرودگاه بین‌المللی “اسن بوگا” آنکارا، از سوی مقامات ارشد محلی و سفیر کشورمان در ترکیه مورد استقبال قرار گرفت. این نشست سه‌جانبه ۱۵ فروردین در آنکارا برگزار شد و رؤسای جمهور ایران و فدراسیون روسیه در بدو ورود به محل برگزاری این نشست از سوی رئیس‌جمهور ترکیه مورد استقبال قرار گرفتند. روحانی، پوتین و اردوغان پس از گرفتن عکس یادگاری این نشست، در صدر هیأت‌های عالیرتبه مقامات سه کشور، مذاکرات خود را آغاز کردند.
دومین نشست سه‌جانبه سران جمهوری اسلامی ایران، فدراسیون روسیه و ترکیه با هدف بررسی روند و نتایج مذاکرات پیرامون بحران سوریه برگزار شد. حفظ تمامیت ارضی سوریه، حفاظت از مناطق عاری از تنش ایجاد شده در پایان روند آستانه، گام‌های لازم برای حل سیاسی مساله و مبارزه با تروریسم از موضوعات اصلی دستور کار این نشست بود.
روحانی در حاشیه این اجلاس با رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه و ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور فدراسیون روسیه به طور جداگانه دیدار و درباره توسعه روابط دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی با آنان گفت‌وگو کرد. در پایان اجلاس آنکارا بیانیه مشترکی، به امضای روحانی، پوتین و اردوغان رسید که رؤسای جمهور سه کشور در آن با اشاره به اینکه فرمت آستانه، تنها ابتکار بین‌المللیِ مؤثری بوده است که به کاهش خشونت در سراسر سوریه کمک کرده و در برقراری صلح و ثبات در سوریه نقش داشته است، بر عزم خود مبنی بر ادامه همکاری فعال دربارۀ سوریه تاکید کردند.
روحانی عصر چهارشنبه ۱۵ فروردین و در پایان نشست رؤسای جمهوری ایران، ترکیه و روسیه در جمع خبرنگاران، آینده سوریه را متعلق به مردم سوریه دانست و با بیان اینکه هیچ کشوری حق ندارد درباره آینده سوریه تصمیم بگیرد، تاکید کرد: تمامیت ارضی، حاکمیت ملی، وحدت و استقلال سوریه به عنوان اهدافی مهم که خواست مردم سوریه است، باید مورد توجه همگان باشد.
رئیس جمهور شامگاه چهارشنبه ۱۵ فروردین و پس از شرکت در دومین نشست سه‌جانبه سران جمهوری اسلامی ایران، فدراسیون روسیه و ترکیه در آنکارا وارد تهران شد و در فرودگاه مهرآباد از سوی اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور و جمعی از وزرا و معاونین رئیس‌جمهور مورد استقبال قرار گرفت.
گام سوم؛ بررسی تحولات فلسطین در ترکیه
سفرهای رئیس‌جمهور به کشورهای خارجی از اردیبهشت به بعد تحت تأثیر یک موضوع مهم قرار گرفت. خروج یکجانبه آمریکا از برجام با تصمیم دونالد ترامپ در ۱۸ اردیبهشت باعث شد تا روحانی از آن پس به هر کشوری که سفر می‌کند با اشاره به این موضوع، بدعهدی آمریکایی‌ها را به رخ جهانیان بکشد و نشان دهد که با وجود رفتار درست ایران در توافق هسته‌ای، این آمریکایی‌ها بودند که باز هم زیر قولشان زدند.
جمعه ۲۸ اردیبهشت سومین سفر رئیس‌جمهور در سال ۹۷ باز هم به کشور ترکیه انجام شد و روحانی به دعوت “رجب طیب اردوغان” رئیس‌جمهور ترکیه و برای شرکت در اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی با دستور کار تحولات فلسطین و بررسی اقدامات جنایت‌کارانه رژیم صهیونیستی در کشتار مردم مظلوم فلسطین و ارائه مواضع و دیدگاه جمهوری اسلامی ایران در قبال این مسئله، با بدرقه رسمی جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور، علی‌اکبر ولایتی مشاور رهبر معظم انقلاب در امور بین‌الملل و جمعی از وزرا و معاونان رئیس‌جمهور عازم استانبول شد.
نشست فوق‌العاده سران سازمان همکاری اسلامی عصر ۲۸ اردیبهشت به وقت محلی با حضور رئیس جمهوری اسلامی ایران و سران کشورهای اسلامی در استانبول آغاز به کار کرد. روحانی و سایر سران و مسئولان کشورهای اسلامی شرکت‌کننده در این اجلاس در بدو ورود به محل برگزاری اجلاس از سوی رئیس جمهور ترکیه مورد استقبال قرار گرفتند و پس از ثبت عکس یادگاری، نشست فوق‌العاده سران سازمان همکاری اسلامی با محوریت موضوع فلسطین آغاز شد.
رئیس جمهوری اسلامی ایران در این نشست طی سخنانی مواضع و دیدگاه‌های کشورمان پیرامون مسئله فلسطین را بیان کرد و با ارائه شش ابتکار و پیشنهاد عملی، از همه مسلمانان و دولت‌های اسلامی خواست که با وحدت در عمل و همکاری و همراهی در ساختن منطقه‌ای قوی‌تر و پایدارتر، و دوری از منازعات بیهوده و فرساینده، زمینه پایان اشغالگری را فراهم ساخته و منطقه پهناور خاورمیانه و آسیای غربی را یک بار دیگر به مکان همزیستی ادیان ابراهیمی تبدیل کنند.
روحانی شامگاه ۲۸ اردیبهشت در حاشیه این اجلاس و در دیدار اردوغان رئیس جمهور ترکیه، با تاکید بر ضرورت توسعه همکاریهای ایران و ترکیه در زمینه حل و فصل مسائل منطقه به ویژه دفاع از حقوق ملت مظلوم فلسطین، اظهار کرد: گسترش رایزنی‌ها و مناسبات تهران-آنکارا به نفع دو ملت و تقویت ثبات و امنیت در منطقه است.
اردوغان هم در این دیدار با تقدیر از حضور تأثیرگذار رئیس‌جمهور و هیأت ایرانی در اجلاس فوق‌العاده سران سازمان همکاری اسلامی، بیان کرد: مسئولان دو کشور تلاش‌های مثبتی در راستای توسعه روابط و همکاریهای فی‌مابین انجام داده‌اند که باید این تلاش‌ها بیش از پیش گسترش یابد.
گام چهارم؛ حضور در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای با سفر به چین
چهارمین سفر خارجی رئیس‌جمهور در روز جمعه ۱۸ خرداد به شرق آسیا و کشور چین صورت گرفت و روحانی به دعوت رسمی”شیء جین پینگ” رئیس جمهوری چین و برای شرکت در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای، عازم شهر ساحلی “چیندائو” در استان “شاندونگ” واقع در شرق چین شد. رئیس دولت دوازدهم را را در این سفر رئیس دفتر رئیس‌جمهور، معاون اقتصادی رئیس‌جمهور و وزیران خارجه، اقتصاد و نفت و رئیس کل بانک مرکزی همراهی می‌کردند.
سازمان همکاری شانگهای سال ۲۰۰۱ میلادی با هدف مقابله با تروریسم و افراط‌گرایی و همکاری فزاینده اقتصادی ایجاد شد. چین، هند، پاکستان، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان اعضای اصلی و افغانستان، بلاروس، ایران و مغولستان به عنوان کشورهای ناظر و آذربایجان، ارمنستان، کامبوج، نپال، ترکیه و سریلانکا نیز اعضای شریک سازمان همکاری شانگهای هستند.
روحانی در جریان این سفر روز ۱۹ خرداد با “ممنون حسین” رئیس‌جمهور پاکستان دیدار کرد، و در این دیدار تقویت همکاریهای بانکی را برای توسعه روابط اقتصادی دو کشور مهم برشمرد و با بیان اینکه ایران، پاکستان را کشوری مهم در منطقه می‌داند، به همکاریهای تهران-اسلام آباد در حوزه انرژی اشاره کرد و گفت: ایران می‌تواند منبع مطمئنی برای تأمین انرژی پاکستان باشد.
“ممنون حسین” رئیس جمهور پاکستان هم در این دیدار با اشاره به اشتراکات عمیق فرهنگی و تاریخی دو ملت ایران و پاکستان تاکید کرد که پاکستان به عنوان یک کشور دوست و همسایه، همواره در کنار ایران خواهد ایستاد و ما مصمم به توسعه روابط در همه زمینه‌ها هستیم.
پس از آن روحانی عصر ۱۹ خرداد با “ولادیمیر پوتین” رئیس‌جمهور روسیه دیدار و گفت‌وگو کرد و رؤسای جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه، روابط دو کشور را در همه عرصه‌ها رو به گسترش خواندند و با تاکید بر ضرورت و اهمیت بیش از پیش همکاریهای دوجانبه و منطقه‌ای تهران-مسکو، عنوان کردند که که چشم‌انداز این همکاریهای مشترک به ویژه در حوزه اقتصادی، روشن و رو به توسعه است.
روحانی همچنین عصر ۱۹ خرداد با “محمد اشرف غنی” رئیس‌جمهور افغانستان و “الکساندر لوکاشنکو” رئیس‌جمهور بلاروس به صورت جداگانه دیدار و گفت‌وگو دیدار کرد.
پس از این دیدارها، هجدهمین اجلاس سران عضو سازمان همکاری شانگهای روز یکشنبه ۲۰ خرداد با حضور رئیس جمهوری اسلامی ایران در شهر چیندائو چین آغاز شد. روحانی و دیگر سران کشورهای عضو این سازمان هنگام ورود به محل اجلاس و پس از استقبال از سوی “شیء جین پینگ ” رئیس جمهوری چین، عکس یادگاری گرفتند.
روحانی در نطق خود در این اجلاس، تلاش ایالات متحده برای تحمیل سیاست‌های خود بر دیگران را خطری در حال گسترش دانست و تاکید کرد: تحریم‌های یکجانبه به روند تجارت مشروع بین‌المللی خدشه وارد می‌کنند.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه برای منطقه‌ای امن‌تر، باثبات‌تر، توسعه‌یافته‌تر و پررونق‌تر، باید اشتراکات و منافع مشترک دراز مدت مبنای تعامل و دستور کار در سطح منطقه قرار گیرد، تصریح کرد: ایران به عنوان شریکی مستقل و مطمئن آماده گسترش همکاریهای اقتصادی منطقه‌ای و بین‌المللی است.
پس از این نشست و در حاشیه آن رئیس‌جمهور با “خالتما باتولگا” رئیس‌جمهور مغولستان، ” نارندرا دامورداس مودی” نخست‌وزیر هندوستان به صورت جداگانه دیدار و گفت‌وگو کرد.
در ادامه این سفر، جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین عصر یکشنبه ۲۰ خرداد، با هدف توسعه بیش از پیش مناسبات، چهار سند همکاری امضا کردند. این اسناد همکاری در حضور رؤسای جمهوری ایران و چین و توسط مقام‌های ارشد دو کشور امضا شد. رؤسای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین یکشنبه شب در نشست هیأت‌های عالیرتبه دو کشور تاکید کردند که اراده دو دولت، تداوم همکاریهای راهبردی مشترک در تمامی حوزه‌ها است و مصمم هستند که این روابط را بیش از پیش گسترش دهند.
رئیس جمهوری اسلامی ایران یکشنبه شب پس از شرکت در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای، چین را به مقصد تهران ترک کرد. روحانی در این اجلاس که روزهای ۱۹ و ۲۰ خرداد در شهر “چینگ دائو” در استان “شاندونگ” واقع در شرق چین برگزار شد، سخنرانی و مواضع ایران را تشریح کرد. رئیس جمهور در این سفر دو روزه، علاوه بر سخنرانی در اجلاس، با سران و رؤسای هیأت‌های حاضر در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای، از جمله رؤسای جمهور چین، روسیه، افغانستان، پاکستان، مغولستان و بلاروس و نخست‌وزیر هندوستان دیدار و گفت‌وگو کرد و ایران و چین در این سفر چهار سند همکاری امضا کردند.
گام پنجم؛ سفر به کشورهای میزبان مذاکرات هسته‌ای
دوشنبه ۱۱ تیر رئیس‌جمهور در پنجمین سفر خود در سال ۹۷ عازم سوئیس و اتریش شد. روحانی روز دوشنبه ۱۱ تیر به دعوت رسمی رؤسای جمهوری سوئیس و اتریش و برای انجام دیدار و گفت‌وگو با رئیس و مقامات ارشد این دو کشور، در نخستین مرحله در صدر یک هیأت بلندپایه سیاسی و اقتصادی عازم “زوریخ” در سوئیس شد و در فرودگاه بین‌المللی زوریخ مورد استقبال رسمی “الن برسه” رئیس‌جمهور سوئیس قرار گرفت.
روحانی و “برسه” پس از نواخته شدن سرود ملی دو کشور از یگان تشریفات سان دیدند و سپس هیأت‌های عالیرتبه همراه را به یکدیگر معرفی کردند. دیدار و مذاکره با رئیس‌جمهور سوئیس، دیدار با ایرانیان مقیم این کشور و امضای اسناد همکاری در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی از مهم‌ترین برنامه‌های رئیس جمهوری اسلامی ایران در سفر به سوئیس بود.
رؤسای جمهوری اسلامی ایران و کنفدراسیون سوئیس شامگاه ۱۱ تیر به وقت “برن”، درباره راه‌های توسعه و تعمیق روابط مشترک در همه حوزه‌های مورد علاقه در “بلوو پالاس” هتل محل اقامت رئیس‌جمهور ایران، گفت‌وگو و تبادل‌نظر کردند.
روحانی و “برسه” در این نشست خصوصی تاکید کردند که هیچ مانعی برای توسعه و تقویت روابط تهران-برن نیست و دو کشور مصمم هستند از ظرفیت‌های موجود در مسیر روابط مشترک بیش از پیش بهره بگیرند.
رئیس دولت تدبیر و امید شامگاه ۱۱ تیر به وقت محلی با ایرانیان مقیم سوئیس دیدار کرد و در این دیدار با بیان اینکه ایرانیان خارج از کشور، نماد فرهیختگی و اخلاق ایرانی هستند، فعالیت‌های ارزنده و تأثیر بالای ایرانیان در خارج از کشور را موجب افتخار دانست و اظهار کرد: اگر از هم فاصله بگیریم، دشمن بیشتر توطئه می‌کند و وظیفه همه ما تلاش برای توسعه و رفاه بیشتر ملت است.
روحانی روز سه‌شنبه ۱۲ تیر هم در نشست تجار و فعالان اقتصادی ایران و سوئیس که همتای سوئیسی وی نیز در آن حضور داشت، با بیان اینکه ایران برای اتحادیه اروپا و سوئیس اهمیت فوق‌العاده قائل است، چشم‌انداز روابط تهران-برن را با توجه به توانایی‌های ایران و جایگاه علمی، فناوری و صلح خواهی سوئیس، بسیار روشن خواند و تاکید کرد: سوئیس دقیق‌ترین کشور دنیا در تنظیم ثانیه‌ها است و امروز ساعت همکاری به نفع دو ملت است. برگزاری این جلسه در مقطعی مهم پیام بزرگی دارد و به معنای آن است که ایران و سوئیس مصمم هستند در چارچوب قوانین بین‌المللی و منافع ملت‌های خود، روابط دوستانه تجاری و اقتصادی خودشان را ادامه دهند.
“آلن برسه” رئیس کنفدراسیون سوئیس هم در این نشست برگزاری این اجلاس را نشان‌دهنده پیوند عمیق فعالان اقتصادی دو کشور توصیف کرد و گفت: سوئیس به همکاری و تعامل با ایران ادامه داده و ادامه خواهد داد.
پیش از سخنان رؤسای جمهور ایران و سوئیس، رؤسای اتاق‌های بازرگانی دو کشور نیز در سخنانی با اشاره به سابقه ۴۰ ساله روابط اتاق‌های بازرگانی دو کشور تأکید کردند که همه تلاش خود را برای تداوم و گسترش همکاری‌ها و تعاملات اقتصادی دو جانبه به کار خواهند گرفت.
در جریان این سفر عصر ۱۲ تیر و پس از مذاکرات مشترک هیأت‌های عالیرتبه دو کشور، دو بیانیه همکاری علمی و بیانیه همکاری بهداشتی و یک موافقتنامه حمل و نقل جاده‌ای به امضای نمایندگان دو کشور رسید.
رئیس جمهوری اسلامی ایران عصر ۱۲ تیر به دیدار رسمی خود از کنفدراسیون سوئیس پایان داد و “برن” را به مقصد “وین” پایتخت اتریش ترک کرد و به دعوت همتای اتریشی خود و برای دیداری رسمی، با استقبال وزیر خارجه این کشور وارد وین شد.
رئیس جمهور کشورمان در جریان این سفر همچنین با صدر اعظم اتریش و اسقف اعظم این کشور نیز دیدار و گفت‌وگو کرد و در نشست مشترک اتاق‌های بازرگانی ایران و اتریش شرکت و سخنرانی داشت.
روحانی شامگاه ۱۲ تیر در جمع صمیمی ایرانیان مقیم اتریش در وین حاضر شد و گفت: هدف دولت آمریکا انزوای ملت ایران بود، اما هزینه سنگینی پرداخت خواهد کرد و این اولین بار است که آمریکا علیه ملت ایران توطئه می‌کند و جز چند کشور کوچک، حامی ندارد.
رئیس جمهور کشورمان روز چهارشنبه ۱۳ تیر به طور رسمی از سوی “الکساندر فن‌دربلن” رئیس‌جمهور اتریش در کاخ “هوفبورگ” مورد استقبال قرار گرفت. در مراسم رسمی استقبال علاوه بر نواخته شدن سرود ملی دو کشور، رؤسای جمهور ایران و اتریش از یگان تشریفات مستقر در محوطه کاخ هوفبورگ، سان دیده و مقامات همراه را به یکدیگر معرفی و پس از آن در یک نشست خبری بر ضرورت گسترش و تحکیم روابط دو کشور تاکید کردند.
پس از این نشست، با حضور رئیس‌جمهور کشورمان و صدراعظم اتریش چهار تفاهم‌نامه همکاری در زمینه‌های حمل و نقل، مدیریت منابع آب، انرژی‌های تجدید پذیر و همکاری در زمینه معدن میان مقامات ایران و اتریش به امضا رسید.
رئیس‌جمهور ظهر ۱۳ تیر به وقت محلی در نشست خبری مشترک با “سباستین کورتس” صدر اعظم اتریش با اظهار امیدواری نسبت به اینکه دو کشور بتوانند روند توسعه روابط تجاری خود را در سال ۲۰۱۸ همانند سال ۲۰۱۷ حفظ کنند، بیان کرد: دستیابی به این هدف وابسته به تلاش‌هایی است که دولت‌های ایران و اتریش انجام می‌دهند و امیدوارم این تلاش‌ها موفق باشد.
روحانی عصر ۱۳ تیر به وقت محلی هم با کاردینال “شونبورن” اسقف اعظم اتریش دیدار و با بیان اینکه برای تربیت بهتر و صحیح‌تر دینی جوانان، ابتدا این دیدگاه ما هست که باید تغییر کند، اظهار کرد: مظاهر دنیای مادی متنوع شده و ما هم باید قادر باشیم معنویت و دین را با روش‌های جدید و جذاب امروز به جوانان منتقل کنیم.
رئیس دولت دوازدهم عصر ۱۳ تیر به وقت وین در همایش فعالان اقتصادی و تجار ایران و اتریش شرکت کرد و در سخنان خود، تاریخ روابط تجاری و دوستانه ایران و اتریش را ۱۶۰ ساله و پر افتخار دانست و با بیان اینکه اعتماد متقابل بزرگ‌ترین پشتوانه مناسبات اقتصادی ایران و اتریش است، تصریح کرد: امروز قدرت‌هایی می‌خواهند انسان‌ها را از حقوق و منافع ملی خود محروم کنند؛ بر عهده ماست که در برابر بی قانونی و یکجانبهگرایی بایستیم.
در جریان این سفر روحانی عصر ۱۳ تیر با “یوکیانو آمانو” مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین دیدار و گفت‌وگو کرد، و در این دیدار با تاکید بر اینکه وظیفه اصلی آژانس دفاع از حقوق ملت‌ها در بهره‌مندی از فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای است، گفت: برجام موفقیتی بزرگ برای دیپلماسی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود و ادامه این موفقیت فقط در گرو توازن تعهدات همه طرفین است.
“یوکیانو آمانو” مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی هم در این دیدار با بیان اینکه در مقطع حساسی قرار داریم و امیدواریم تماس با مقامات ایرانی همچنان به صورت نزدیک ادامه یابد، یادآور شد: برجام یک دستاورد بسیار بزرگ فنی و دیپلماتیک بود و آژانس هم در راستی‌آزمایی‌های خود بارها تاکید کرده که ایران به طور کامل به تعهداتش در برجام عمل کرده است.
رئیس جمهوری اسلامی ایران عصر چهارشنبه ۱۳ تیر به دیدار رسمی خود از اتریش و سوئیس پایان داد و وین را به مقصد تهران ترک کرد.
گام ششم؛ مذاکرات رژیم حقوقی دریای خزر در قزاقستان
قزاقستان مقصد ششمین سفر خارجی رئیس‌جمهور در سال ۹۷ بود. روز یکشنبه ۲۱ مرداد ۹۷ روحانی به دعوت رسمی “نورسلطان نظربایف” رئیس‌جمهور قزاقستان به منظور شرکت در اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر، با بدرقه اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور و علی‌اکبر ولایتی مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل، تهران را به مقصد “آکتائو” قزاقستان ترک کرد. چهار اجلاس پیشین سران کشورهای حاشیه دریای خزر به ترتیب در ترکمنستان (عشق آباد – اردیبهشت ۸۱)، ایران (تهران – مهر ۸۶)، جمهوری آذربایجان (باکو – آبان ۸۹) روسیه (بندر آستاراخان –مهر ماه ۹۳) برگزار شده بود.
در جریان این سفر رئیس جمهوری اسلامی ایران با استقبال “نورسلطان نظربایف” رئیس‌جمهور قزاقستان وارد محل برگزاری پنجمین اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر شد و در کاخ دوستی محل تشکیل اجلاس سران خزر حضور یافت. روحانی به عنوان دومین سخنران این اجلاس مواضع و دیدگاه‌های تهران در خصوص اهمیت گسترش و تعمیق همکاری و همبستگی کشورهای حاشیه دریای خزر و تبدیل این دریا به دریای صلح و دوستی را تبیین و تشریح کرد.
رئیس‌جمهور در نطق خود در اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر در قزاقستان، امضای کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر را گام بسیار مهمی در مسیر تقویت همگرایی بیشتر کشورهای ساحلی این دریا خواند و تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران با داشتن دسترسی دریایی در شمال و جنوب، آمادگی دارد تا نسبت به ایفای نقش راهبردی و منطقه‌ای خود برای توسعه تجارت و حمل و نقل اقدام کند.
پس از پایان سخنرانی سران پنج کشور ساحلی دریای خزر، کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر و بیانیه مشترک توسط سران پنج کشور ساحلی امضا شد و علاوه بر آن شش سند همکاریهای راهبردی و اقتصادی بین پنج کشور ایران، روسیه، قزاقستان، آذربایجان و ترکمنستان، از سوی مقامات عالیرتبه این کشورها به امضا رسید. موافقتنامه همکاری در زمینه حمل و نقل، موافقتنامه همکاریهای تجاری اقتصادی، موافقتنامه پیشگیری از حوادث، پروتکل همکاری در زمینه مبارزه با تروریسم، پروتکل همکاری در مبارزه با جرایم سازمان‌یافته و پروتکل همکاری و تعامل نهادهای مرزبانی در دریای خزر این شش سند را تشکیل می‌دهند.
رؤسای جمهور پنج کشور ساحلی دریای خزر در بیانیه پایانی نشست مشترک خود در قزاقستان، ضمن برشمردن طیف گسترده‌ای از توافقات در حوزه‌های مختلف از جمله سیاسی، اقتصادی و امنیتی با هدف تقویت همکاریهای مشترک، تاکید کردند: که دریای خزر دریای صلح، همدلی، حسن همجواری و همکاریهای مؤثر بین‌المللی است.
در حاشیه پنجمین اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر، رؤسای جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در زمینه مهم‌ترین مسائل دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌الملی گفت‌وگو و تبادل نظر کردند.
از نکات جالب این نشست این بود که سران پنج کشور ساحلی دریای خزر در پایان اجلاس خزر، به نشانه دوستی و همبستگی، تعدادی بچه ماهی خاویار را به صورت نمادین در دریا رها کردند. رؤسای جمهور کشورهای ساحلی خزر پس از امضای اسناد همکاری و امضای کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر در کنار ساحل خزر پیاده‌روی کرده و عکس یادگاری انداختند.
روحانی روز ۲۱ مرداد در حاشیه اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر با “الهام علی‌اف” رئیس‌جمهور آذربایجان هم دیدار وگفت‌وگو کرد. رئیس‌جمهور عصر همان روز پس از شرکت و سخنرانی در این اجلاس، شهر آکتائو را به مقصد تهران ترک کرد.
گام هفتم؛ اثبات حقانیت ایران در سفر به آمریکا
صبح یکشنبه اول مهر رئیس‌جمهور با حضور علی‌اکبر ولایتی مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل و بدرقه رسمی اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور و جمعی از معاونان و وزیران کابینه برای شرکت در هفتاد و سومین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد برای ششمین بار فرودگاه مهرآباد تهران را به مقصد نیویورک ترک کرد و عازم ایالات متحده آمریکا شد. روحانی پیش از ترک تهران در جمع خبرنگاران اهداف سفر به نیویورک و شرکت در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد را تشریح کرد.
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه، محمود واعظی رئیس دفتر رئیس‌جمهور، مجید تخت‌روانچی معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور و سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه، رئیس‌جمهور را در این سفر همراهی می‌کردند. سفر رئیس‌جمهور به نیویورک در حالی انجام شد که ایرانیان عزادار شهادت جمعی از هموطنان در حادثه تروریستی اهواز بودند. از طرفی دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در توئیتی روحانی را یک “مرد دوست‌داشتنی” خوانده و مدعی شده بود که تقاضای دیدار با ایرانی‌ها را رد کرده است. رئیس جمهوری اسلامی ایران در حالی عازم آمریکا شد که تلاش داشت در دیدارها و سخنرانی‌های خود خروج آمریکا از برجام را محکوم کرده و از مواضع ایران در روابط بین‌المللی خود قاطعانه دفاع کند.
رئیس دولت دوازدهم عصر یکشنبه (به وقت محلی) وارد فرودگاه “جان اف کندی” نیویورک شد. روحانی برنامه فشرده کاری خود را در سفر به نیویورک، از ساعت ۸ بامداد دوشنبه و با جلسه‌ای با شماری از مدیران رسانه‌های آمریکایی آغاز کرد. گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی ” ان. بی. سی”، دیدار با مدیر اجرایی صندوق بین‌المللی پول، رئیس‌جمهور کوبا و سخنرانی در اجلاس صلح برای بزرگداشت نلسون ماندلا از جمله برنامه‌های صبح دوشنبه رئیس‌جمهور بود. این برنامه‌ها در عصر همان روز با دیدار رئیس کمیته بین‌المللی المپیک، رئیس‌جمهور بولیوی، رئیس اجرایی دولت افغانستان، رئیس‌جمهور ترکیه و در نهایت با شرکت در نشست جمعی از نخبگان سیاست خارجی آمریکا ادامه یافت.
روز سه‌شنبه هم برنامه فشرده کاری رئیس‌جمهور، با گفت‌وگویی با شبکه‌های تلویزیونی “سی. ان. ان.” و “پی. بی. اس. ” آمریکا آغاز شد و پس از آن نیز با حضور در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، تازه‌ترین مواضع و دیدگاه‌های ایران را در ارتباط با مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی تشریح کرد. دیدار با نخست‌وزیران انگلستان، ارمنستان، بلژیک و نروژ و رئیس‌جمهور فرانسه و شرکت در نشست مشترکی با شماری از رهبران مسلمان آمریکا پایان‌بخش برنامه‌های روز سه‌شنبه روحانی بود.
همچنین رئیس‌جمهور روز چهارشنبه با نخست‌وزیران مالزی، ژاپن و ایتالیا و رئیس‌جمهور سوئیس دیدار و گفت‌وگو کرد. روحانی عصر چهارشنبه با دبیر کل سازمان ملل متحد و رئیس‌جمهور ونزوئلا دیدار و در یک کنفرانس مطبوعاتی شرکت کرد.
اولین دیدار رئیس‌جمهور در نیویورک صبح دوشنبه با “جمعی از مدیران ارشد رسانه‌های آمریکایی” صورت گرفت که روحانی در این دیدار در پاسخ به پرسشی درباره دیدار احتمالی با رئیس‌جمهور آمریکا، همانطور که میان رهبران کره‌شمالی و آمریکا بعد از یک سلسله لفاظی‌ها چنین دیداری انجام گرفت، عنوان کرد: تشبیه این دو مساله خیلی دقیق نیست. از سال گذشته تاکنون رئیس‌جمهور آمریکا از یک توافق بسیار مهم بدون هیچ دلیل خارج شده و مردم ایران را تحریم و تهدید کرده است و این اقدامات بسادگی قابل چشم‌پوشی نیست. کره شمالی با ماجرای ایران کاملاً متفاوت است.
پس از این دیدار در صبح دوم مهر رئیس‌جمهور در اجلاس “صلح برای بزرگداشت نلسون ماندلا” که در مقر سازمان ملل متحد برگزار شد، شرکت کرد و در این اجلاس با تاکید بر اینکه درمان نژادپرستی، بیگانه‌هراسی، خشونت و نفرت‌پراکنی را باید در گفت‌وگو، مدارا و مردم‌سالاری جستجو نمود، اظهار کرد: این همان راهی است که ماندلا با شجاعت به دولت‌مردان واقعی نشان داده است.
دیدارهای دوجانبه رئیس‌جمهور با مقامات مختلف از همان صبح دوشنبه آغاز شد. روحانی در اولین دیدار خود با “کریستین مادلین اودته لاگارد” مدیر اجرایی صندوق بین‌المللی پول عنوان کرد: جمهوری اسلامی ایران علاقه‌مند است روابط خود را با نهادهای پولی جهانی از جمله صندوق بین‌المللی پول گسترش داده و از نظرات مشورتی این صندوق برای پیشبرد برنامه‌های اقتصادی خود بهره بگیرد.
روحانی صبح همان روز در دیدار با “میگل دیاز کانل” رئیس‌جمهور کوبا با اشاره به ضرورت تلاش در راستای توسعه و تقویت مناسبات و همکاریهای ایران و کوبا، گفت: باید از ظرفیت‌های موجود در دو کشور برای رفاه بیشتر دو ملت و توسعه مناسبات تهران-هاوانا بهره‌برداری کنیم.
روز ۲ مهر رئیس‌جمهور یک مصاحبه تلویزیونی هم انجام داد و در گفت‌وگویی با شبکه تلویزیونی ” ان. بی. سی” آمریکا یادآور شد که برنامه‌ای برای دیدار با ترامپ ندارد و اساساً رئیس‌جمهور آمریکا شرایطی را به وجود نیاورده که فضای چنین دیداری ایجاد شود.
عصر همان روز هم دیدارهای رئیس‌جمهور در نیویورک ادامه یافت. روحانی در اولین دیدار عصرگاهی خود با با “اوو مورالس” رئیس‌جمهور بولیوی دیدار و گفت‌وگو کرد و در این دیدار با بیان اینکه دو ملت ایران و بولیوی اشتراکات، علایق و ارزش‌های نزدیکی با هم دارند، تصریح کرد: ایستادگی و مقاومت دو ملت ایران و بولیوی در مواجهه با مداخله‌ها و یکجانبهگرایی آمریکا حائز اهمیت است. حفظ استقلال و عزت ملی برای ملت ایران اهمیت بسیار بالایی دارد.
رئیس جمهوری اسلامی ایران عصر ۲ مهر و در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد، در دیدار با “توماس باخ” رئیس کمیته بین‌المللی المپیک، با بیان اینکه ورزش برای ما و همه ملت‌های جهان اهمیت زیادی دارد، گفت: خوشبختانه در سال‌های اخیر ورزش ایران در سطوح عمومی و قهرمانی توسعه زیادی پیدا کرده است.
دیدار دیگر عصر ۲ مهر رئیس‌جمهور با “عبدالله عبدالله” رئیس هیأت اجرایی دولت افغانستان صورت گرفت که روحانی در این دیدار با بیان اینکه همه باید برای ریشه‌کنی تروریسم در منطقه تلاش کنند، گفت: امنیت کشورهای منطقه و از جمله ایران و افغانستان به یکدیگر گره خورده است و حضور بیگانگان در این منطقه به ضرر همه ما است.
اما حسن روحانی و “رجب طیب اردوغان” رؤسای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکیه عصر دوم مهر در نیویورک درباره مهم‌ترین مسائل دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی، گفت‌وگو و تبادل‌نظر کردند. روحانی و اردوغان در این گفت‌وگو تاکید کردند که هیچ مانعی برای گسترش و تعمیق همکاریهای دو کشور وجود ندارد و تمام تلاش خود را برای توسعه همه‌جانبه این همکاری‌ها در راستای منافع دو ملت، به کار می‌گیرند.
رئیس‌جمهور شامگاه ۲ مهر هم با “نخبگان و صاحب‌نظران سیاست خارجی آمریکا”، دیدار مواضع و دیدگاه‌های جمهوری اسلامی ایران در زمینه مسائل و موضوعات گوناگون منطقه‌ای و بین‌المللی را تبیین کرد.
اما سخنرانی رئیس‌جمهور در نشست سالیانه مجمع عمومی سازمان ملل صبح سوم مهر (به وقت محلی) انجام شد. روحانی در نطق خود مثل بیشتر مذاکراتش با سران کشورها پس از خروج آمریکا در برجام تلاش کرد تا حقانیت ایران را در مساله هسته‌ای به اثبات رسانده و بدعهد، آمریکایی‌ها را به جهانیان گوشزد کند. وی همچنین ایران را نه بر اساس سیاست که در فرهنگ و تمدن خود یک امپراتوری خواند و خطاب به سران کشورهای جهان تاکید کرد: جهان، دوستی بهتر از ایران نخواهد داشت، اگر صلح، آرمان شماست.
رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه نه جنگ، نه تحریم؛ نه تهدید، نه زورگویی؛ فقط وفای به عهد و عمل به قانون، اظهار کرد: سازمان ملل یکی از ادارات دولت آمریکا نیست و نباید اجازه دهد که مصوباتش، گروگان بازی‌های انتخاباتی و تبلیغاتی برخی از اعضا گردد.
پس از این نطق، رئیس‌جمهور صبح همان روز گفت‌وگویی با “کریستین امانپور” مجری شبکه‌های تلویزیونی “سی. ان. ان و “پی. بی. سی. ” آمریکا داشت و در واکنش به توئیت ترامپ، گفت: به جای حرف، صداقت و جدیت لازم است؛ او دو سال پیگیر دیدار است. این ملاقات باید زمانی انجام شود که واقعاً به نفع دو ملت و دو کشور باشد.
رئیس‌جمهور عصر سوم مهر در دیدار خانم “ارنا سولبرگ” نخست‌وزیر نروژ، خروج دولت آمریکا از توافق برجام را غیرقانونی و نقض پیمان و قطعنامه شورای امنیت برشمرد و گفت: مشکل کنونی صرفاً مربوط به ایران و آمریکا نیست چرا که دولت کنونی آمریکا در برابر قطعنامه شورای امنیت که به اتفاق آرا و از جمله رأی مثبت خود این کشور تصویب شده، ایستاده و آن را نقض کرده است.
همچنین عصر همان روز رئیس‌جمهور با “نیکول پاشینیان” نخست‌وزیر ارمنستان دیدار و تاکید کرد که جمهوری اسلامی ایران همواره به دنبال روابط دوستانه با همسایگان و از جمله ارمنستان است.
عصر سوم مهر رئیس‌جمهور با “شارل میشل” نخست‌وزیر بلژیک هم دیدار کرد و در این دیدار روحانی روابط تهران-بروکسل را رو به توسعه خواند و با اشاره به نقش برجام در تقویت و تعمیق این روابط، تاکید کرد: حفظ برجام مسئولیت سنگین و مشترک همه ما است و اتحادیه اروپا در برابر یک امتحان بزرگ نه صرفاً در مقابل ایران بلکه در برابر جهان قرار دارد و همگان در انتظار عمل اروپا به تعهداتش هستند.
دیدار دیگر عصر سه‌شنبه رئیس‌جمهور که از دیدارهای مهم او به حساب می‌آمد در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد با “امانوئل مکرون” رئیس‌جمهور فرانسه صورت گرفت. در این دیدار رؤسای جمهور ایران و فرانسه با اشاره به ضرورت حفظ و تقویت برجام به عنوان توافقی بین‌المللی، بر توسعه و تحکیم مناسبات و همکاریهای دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی تهران-پاریس تاکید کردند.
رؤسای جمهور ایران و فرانسه با تاکید بر ضرورت تلاش در راستای توسعه روابط و همکاریهای دو کشور در بخش‌های مختلف از جمله تجاری، اقتصادی، تبادلات مالی و انرژی، افزودند که مانعی در مسیر گسترش و تعمیق همکاریهای دو کشور وجود ندارد و مسئولان باید در این راستا تلاش بیشتری داشته باشند.
دیدار مهم دیگر رئیس‌جمهور شامگاه سوم مهر با خانم “ترزا می” نخست‌وزیر انگلیس صورت گرفت. روحانی در این دیدار با اشاره به اینکه امروز مهم‌ترین موضوع در روابط ایران و اروپا تلاش مشترک برای استحکام و اجرای برجام است، گفت: خوشبختانه طرفین مصمم به حفظ و ادامه این توافق بین‌المللی بوده و در این راستا مواضع سیاسی قاطعی را اتخاذ کرده‌اند.
رئیس جمهوری اسلامی ایران در دیدار، با اشاره به خروج غیرقانونی آمریکا از توافق بین‌المللی برجام، این اقدام را موجب تعجب و مخالفت جامعه جهانی دانست و اظهار کرد: باید تلاش کنیم با توسعه همکاری‌ها و رایزنی‌ها به چارچوب عملی مناسب برای حفظ و اجرای کامل این توافق به ویژه در بخش‌های اقتصادی دست پیدا کنیم.
یکی دیگر از سخنرانی‌های رئیس‌جمهور در سفر به نیویورک روز سوم مهر و در دیدار جمعی از رهبران جوامع مسلمان در ایالات متحده آمریکا انجام شد. روحانی در سخنان خود وظیفه و مسئولیت رهبران دینی در تبیین و تشریح فرهنگ واقعی اسلام را در عصر کنونی بسیار سنگین برشمرد و تاکید کرد: مسلمانان باید در هر نقطه‌ای از جهان که زندگی می‌کنند، با اخلاق، رفتار درست، وفای به عهد و صداقت خود، اسلام را در عمل تبلیغ کنند.
دیدارهای روز چهارم مهر رئیس‌جمهور صبح این روز با دیدار “ماهاتیر محمد” نخست‌وزیر مالزی آغاز شد. روحانی در این دیدار با اشاره به روابط دوستانه و برادرانه ایران و مالزی، بر توسعه و تعمیق همه‌جانبه مناسبات و همکاریهای تهران-کوآلالامپور در راستای منافع دو ملت تاکید کرد.
روز ۴ مهر همچنین رئیس‌جمهور با “آلن برسه” رئیس‌جمهور سوئیس دیدار و تاکید کرد: حمایت کشورهای جهان از حفظ و تداوم برجام تنها حمایت از ایران نیست، بلکه حمایت از توافق مورد تأیید شورای امنیت و صلح و امنیت در منطقه خاورمیانه است و همه باید در این راستا تلاش کنند.
همچنین رئیس جمهوری اسلامی ایران و “شینزو آبه ” نخست‌وزیر ژاپن روز چهارم مهر در دیدار با یکدیگر درباره مهم‌ترین مسائل دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی بحث و تبادل نظر کردند. روحانی در این دیدار با اشاره به نقش مهم ژاپن در سطح منطقه و جهان، گفت: روابط با ژاپن به عنوان کشوری دوست، برای ایران اهمیت دارد و ملت ما احترام خاصی برای ژاپن قائل است و پشتیبان روابط نزدیک با این کشور دوست هستند.
دیگر دیدار ۴ مهر رئیس‌جمهور با “جوزپه کنته” نخست‌وزیر ایتالیا صورت گرفت. در این دیدار روحانی با بیان اینکه روابط ایران با ایتالیا همواره خوب و دوستانه بوده است، تصریح کرد: ایتالیا اکنون بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران در اروپا است و مطمئنم می‌توانیم روابط اقتصادی و تجاری را بیش از پیش توسعه دهیم.
اما ظهر چهارم مهر رئیس جمهوری اسلامی ایران در نشست خبری با رسانه‌های خارجی در نیویورک، دستاوردهای سفر به مقر سازمان ملل متحد و دیدگاه‌های جمهوری اسلامی ایران درباره مسائل و موضوعات گوناگون منطقه‌ای و بین‌المللی را تبیین کرد.
دیدارهای رئیس‌جمهور عصر همان روز هم ادامه پیدا کرد و روحانی در دیدار “آنتونیو گوترش” دبیر کل سازمان ملل متحد در نیویورک، مواضع دبیر کل سازمان ملل متحد درباره حفظ برجام را مثبت ارزیابی کرد و افزود: سازمان ملل متحد باید به وظیفه خود در راستای استحکام قوانین بین‌المللی به گونه‌ای عمل کند که هیچ کشوری نتواند به تشخیص خود با تعهدات بین‌المللی، به ویژه قطعنامه‌های شورای امنیت مقابله کند.
آخرین دیدار رئیس‌جمهور در سفر به نیویورک عصر چهارم با “نیکولاس مادورو” رئیس‌جمهور ونزوئلا صورت گرفت که روحانی در این دیدار با اشاره به روابط خوب دو کشور، گفت: مردم ایران و ونزوئلا به طور مداوم مورد تهاجم و تحریم آمریکا قرار داشته‌اند.
رئیس جمهوری اسلامی ایران عصر چهارم مهر به وقت محلی و پس از شرکت در هفتاد و سومین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد، نیویورک را به مقصد تهران کرد. روحانی ظهر پنجم مهر به وقت تهران وارد ایران شد. وی در بدو ورود به فرودگاه مهرآباد از سوی اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور مورد استقبال رسمی قرار گرفت. در مراسم استقبال رسمی از رئیس‌جمهور، علی‌اکبر ولایتی مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل، جمعی از وزرا و معاونان رئیس‌جمهور حضور داشتند.
روحانی در بدو ورود به تهران و در جمع خبرنگاران درباره دستاوردهای سفر به نیویورک و حضور در هفتاد سومین مجمع عمومی سازمان ملل متحد گفت: این سفر سه‌روزه عمدتاً برای شرکت در اجلاس مجمع عمومی و بیان مواضع و رویکردهای جمهوری اسلامی ایران در یک اجتماع بین‌المللی بود.
وی همچنین اظهار کرد: حضور در مجمع عمومی سازمان ملل در مجموع فرصتی بود که هم مواضع کشورمان را برای جهان تا حد امکان تبیین کنیم و هم با بسیاری از کشورها در این فرصت درباره روابط دوجانبه صحبت کردیم. مهم این است که امروز در جهان، جز یکی دو کشور هیچکس پشت سر آمریکا نیست و یک انزوای تاریخی و سیاسی کم‌نظیر برای آمریکا هست.
رئیس‌جمهور اضافه کرد: مهم‌ترین مسأله‌ای که به نظرم امسال در مجمع عمومی بارز و مشهود بود، هم در رسانه‌ها می‌دیدیم و هم رهبران کشورها بیان می‌کردند، حقانیت جمهوری اسلامی ایران و ملت ایران و زورگویی آمریکا بود. این نکته اصلی بود که آمریکا مسیر یکجانبهگرایی را اتخاذ کرده و به نهادها و سازمان‌ها و مقررات بین‌المللی بی‌اعتنا است.
گام هشتم؛ پنجمین جلسه شورای عالی روابط راهبردی ایران و ترکیه
رئیس جمهوری اسلامی ایران عصر چهارشنبه ۲۸ آذر به دعوت رسمی “رجب طیب اردوغان” رئیس‌جمهور ترکیه، در صدر هیأت بلند پایه سیاسی و اقتصادی برای سومین بار در سال ۹۷ عازم ترکیه شد. روحانی با بدرقه رسمی اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور و علی‌اکبر ولایتی مشاور امور بین‌الملل مقام معظم رهبری، به منظور شرکت در پنجمین جلسه شورای عالی روابط راهبردی دو کشور ایران و ترکیه، تهران را به مقصد آنکارا ترک کرد.
دیدار دوجانبه روحانی و اردوغان، حضور در پنجمین جلسه شورای عالی راهبردی ایران و ترکیه به ریاست رؤسای جمهوری دو کشور و بررسی راه‌های تقویت روزافزون همکاری‌ها و روابط تهران-آنکارا در بخش‌های مختلف و امضای اسناد مهمی در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی از مهم‌ترین برنامه‌های سفر دو روزه رئیس‌جمهور به ترکیه بود.
ایده تشکیل شورای عالی روابط راهبردی دو کشور نتیجه اولین سفر روحانی به ترکیه در دولت یازدهم بود و بر اساس آن رؤسای جمهوری اسلامی ایران و ترکیه روابط ۳۰ میلیارد دلاری را هدف‌گذاری کردند. رئیس جمهوری کشورمان را در این سفر، محمود واعظی رئیس دفتر رئیس‌جمهور، وزرای نفت، خارجه، صنعت، معدن و تجارت، اقتصاد و دارایی، نیرو، راه و شهرسازی، رئیس کل بانک مرکزی و جمعی از معاونین رئیس‌جمهور و رؤسای سازمان‌های اقتصادی و همچنین نمایندگانی از بخش‌های خصوصی کشورمان همراهی کردند.
رئیس دولت دوازدهم در بدو ورود و در فرودگاه بین‌المللی آنکارا، از سوی مقامات ارشد ترکیه مورد استقبال قرار گرفت و روز ۲۹ آذر در کاخ ریاست جمهوری ترکیه به طور رسمی از سوی رجب طیب اردوغان همتای ترکیه‌ای خود مورد استقبال قرار گرفت. روحانی و اردوغان پس از نواخته شدن سرود ملی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکیه از یگان تشریفات سان دیده و سپس هیأت‌های عالیرتبه همراه را به یکدیگر معرفی کردند.
پس از مراسم استقبال رسمی، مذاکرات دو جانبه رؤسای جمهور دو کشور آغاز شد و جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکیه برای توسعه و تعمیق هر چه بیشتر مناسبات و همکاریهای خود دو سند و یادداشت تفاهم همکاری امضا کردند. یادداشت تفاهم همکاری بین تهران و آنکارا در زمینه بهداشت و درمان و یادداشت تفاهم همکاری در زمینه امور ارتباطات و رسانه در حضور روحانی و اردوغان توسط مسئولین ارشد دو کشور به امضا رسید.
همچنین رؤسای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکیه در یک بیانیه مشترک که در پایان پنجمین نشست شورای عالی روابط راهبردی دو کشور منتشر شد، تاکید کردند که هرگونه اقدام لازم را به منظور افزایش تجارت فی‌مابین به هدف ۳۰ میلیارد دلاری به وسیله تقویت ساز و کارهای موجود به کار خواهند گرفت. متن این بیانیه مشترک که همزمان عصر ۲۹ آذر در پایتخت‌های دو کشور منتشر شد.
روحانی عصر ۲۹ آذر در پنجمین جلسه شورای عالی روابط راهبردی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکیه، تلاش هرچه بیشتر برای تحقق هدف‌گذاری تجارت ۳۰ میلیارد دلاری را ضروری خواند و گفت که در این مسیر تقویت همکاریهای بانکی و ساز و کارهای موجود مانند کمیسیون اقتصادی مشترک، شناسایی زمینه‌های جدید همکاری اقتصادی و توسعه اقدامات مقتضی برای برقراری مشارکت تجاری نزدیک‌تر و نیز تدارک شرایط بهتر برای سرمایه گذاران در دو کشور، تسهیل حمل و نقل کالا و افزایش مشارکت بخش خصوصی در همکاری تجاری و بازرگانی ضروری است.
روحانی شامگاه همان روز در جمع تجار و فعالان اقتصادی ایران و ترکیه که اردوغان هم در آن حضور داشت، حضور رؤسای جمهور در جمع فعالان بخش خصوصی دو کشور را نشانه بالاترین حمایت از همکاری تجار ایران و ترکیه دانست و با تاکید بر اینکه باید از تجارت ترجیحی به سمت تجارت آزاد برویم، گفت: آماده حمایت و تأمین شرایط لازم برای حضور سرمایه‌گذاران ترک در بازار انرژی هستیم.
گام نهم؛ تلاش برای حل بحران سوریه این بار در روسیه
نهمین سفر رئیس جمهوری اسلامی ایران در سال ۹۷ صبح پنجشنبه ۲۵ بهمن به مقصد “سوچی” روسیه برای شرکت در نشست رؤسای جمهوری ایران، روسیه و ترکیه انجام شد و روحانی با بدرقه رسمی اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور، علی‌اکبر ولایتی مشاور مقام معظم رهبری در امور بین الملل و جمعی از وزرا و معاونان رئیس جمهور تهران را به مقصد شهر بندری سوچی ترک کرد. رئیس‌جمهور را در این سفر یک روزه که به دعوت رسمی ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه انجام شد، محمود واعظی رئیس دفتر رئیس‌جمهور، وزیران خارجه و نیرو و جمعی دیگر از مقام‌ها همراهی کردند.
روحانی، پوتین و اردوغان برای نخستین بار در آذر سال ۹۶ و در شهر سوچی روسیه نشستی مشترک پیرامون سوریه برگزار کردند. نشستی که به سلسله نشست‌هایی در فروردین ۹۷ در آنکارا، شهریور ۹۷ در تهران و در نهایت نشست مشترک ۲۵ بهمن ۹۷ در سوچی انجامید.
رئیس جمهوری اسلامی ایران صبح ۲۵ بهمن پس از ورود به در فرودگاه بین‌المللی سوچی، از سوی مقامات ارشد محلی در سوچی و سفیر کشورمان در روسیه مورد استقبال قرار گرفت. انجام دیدارهای دوجانبه با ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه و رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه از مهم‌ترین برنامه‌های روحانی در این سفر بود.
روحانی در این روز در دیدار دو جانبه با رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه در حاشیه نشست سه‌جانبه سوچی، تروریسم را از مهم‌ترین معضلات منطقه عنوان کرد و با بیان اینکه ایران و ترکیه در مبارزه با تروریسم اراده و همکاری مشترک دارند گفت: مبارزه با تروریسم نیازمند همکاری همگانی است. متأسفانه گروه‌های تروریستی منطقه سال‌هاست که از سوی قدرت‌های خارجی و به ویژه آمریکا حمایت می‌شوند.
پس از این دیدار، نشست سه‌جانبه رؤسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه با هدف بررسی تحولات سوریه، عصر ۲۵ بهمن به وقت محلی در شهر سوچی روسیه آغاز شد. روحانی و اردوغان رؤسای جمهور ایران و ترکیه در بدو ورود به محل برگزاری این نشست از سوی ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه مورد استقبال قرار گرفتند. روحانی، پوتین و اردوغان پس از گرفتن عکس یادگاری این نشست، در صدر هیأت‌های عالیرتبه مقام‌های سه کشور مذاکرات خود را در خصوص سوریه آغاز کردند.
در این نشست یک‌روزه که چهارمین نشست رؤسای جمهوری ایران، روسیه و ترکیه با محوریت مبارزه مشترک با تروریسم منطقه‌ای و بازگرداندن آرامش، بازگشت آوارگان و برقراری ثبات سیاسی در سوریه به حساب می‌آمد، نتایج مذاکرات موسوم به روند آستانه و آغاز فرآیندهای سیاسی داخلی، تمامیت ارضی، حاکمیت اراده عمومی مردم سوریه و همچنین همکاری در دوران بازسازی این کشور مورد بررسی و تبادل نظر قرار گرفت. رؤسای جمهور سه کشور در نشست سوچی، همچنین ضمن بررسی وضعیت میدانی کنونی، به ارزیابی تحولات سوریه پس از آخرین نشست مشترک خود در تهران پرداختند و گام‌های آتی را برای تحکیم ثبات و آرامش در این کشور بررسی و تدوین کردند.
رئیس جمهوری اسلامی ایران در این اجلاس، جامعه بین‌المللی را برای کمک به مردم سوریه در بازگشت آوارگان و پناهندگان به موطن خود و شروع بازسازی این کشور فرا خواند و این نکته را مورد تاکید قرار داد که حضور نیروهای خارجی از جمله آمریکایی‌ها که بدون اجازه دولت قانونی سوریه در آن کشور حضور دارند باید هر چه سریع‌تر خاتمه یابد.
روحانی با برشمردن پنج محور کاربردی برای بازگرداندن امنیت و ثبات به سوریه، تداوم مبارزه با تمامی گروه‌های تروریستی در سوریه تا ریشه کن شدن آنها را ضروری دانست و تاکید کرد: گفت‌وگوهای سوری-سوری با هدف ایجاد صلح بادوام در سوریه باید بدون دخالت خارجی ادامه یابد و استقلال، حاکمیت و تمامیت ارضی این کشور و عدم دخالت در امور داخلی سوریه در هر شرایطی مورد احترام قرار گیرد.
رئیس دولت تدبیر و امید عصر پنجشنبه در دیدار رئیس جمهور فدراسیون روسیه که در حاشیه اجلاس سه‌جانبه سوچی برگزار شد، اظهار کرد: همکاریهای ایران، روسیه و ترکیه در خصوص سوریه، دستاوردهای خوبی داشته و گام‌های باقیمانده مانند تلاش برای حفظ تمامیت ارضی آن کشور و فرایندهای سیاسی لازم هم باید با هماهنگی برداشته شود.
روحانی همچنین عصر ۲۵ بهمن و در پایان اجلاس سه‌جانبه ایران، روسیه و ترکیه در سوچی به خبرنگاران گفت: جلسه امروز رؤسای جمهوری ایران، ترکیه و روسیه جلسه‌ای بسیار مفید و صریح بود. این چهارمین نشست سران در چارچوب روند آستانه است و هدف مشترک ما مبارزه قاطع با تروریسم، بازگشت ثبات و امنیت به سوریه، تدوین قانون اساسی جدید و استحکام یک حکومت دموکراتیک در آن کشور، بازگشت آوارگان و بازسازی سوریه است.
در پایان این نشست، رؤسای جمهوری اسلامی ایران، روسیه و ترکیه در بیانیه‌ای مشترک، بر پایبندی مستحکم و مستمر خود به حاکمیت ملی، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی سوریه و همچنین اهداف و اصول منشور ملل متحد تأکید کردند. این بیانیه مشترک در ۱۷ بند که عصر ۲۵ بهمن و در پایان اجلاس سوچی، در پایتخت‌های هر سه کشور ایران، روسیه و ترکیه منتشر شد، به امضای روحانی، پوتین و اردوغان رسید.
گام دهم؛ قدرت‌نمایی در عراق
آخرین سفر رئیس‌جمهور در سال ۹۷ سفری سه‌روزه و مهم به کشور همسایه و متحد ایران یعنی عراق بود، آن هم وقتی که دو ماه قبل از آن، سفر مخفیانه و سه‌ساعته رئیس‌جمهور آمریکا به عراق بدون آنکه هیچ یک از مقامات عراقی به دیدار او بروند برای آمریکایی‌ها که مدعی سیطره بر منطقه هستند بی‌آبرویی به بار آورده بود. اما سفر سه‌روزه رئیس جمهوری اسلامی ایران به عراق و دیدارهای گسترده او با عراقی‌ها به نوعی قدرت‌نمایی ایران در منطقه به حساب می‌آمد.
رئیس جمهوری اسلامی ایران به دعوت رسمی رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر عراق، روز دوشنبه ۲۰ اسفند در صدر یک هیأت عالیرتبه سیاسی و اقتصادی وارد بغداد شد و بلافاصله حرمین شریفین کاظمین (ع) را زیارت کرد. رئیس جمهوری اسلامی ایران روز دوشنبه در کاخ “قصرالسلام” بغداد مورد استقبال رسمی “برهم صالح” رئیس جمهوری عراق قرار گرفت. در این مراسم پس از نواخته شدن سرود ملی دو کشور، روحانی و صالح از یگان تشریفات، سان دیده و سپس هیأت‌های عالیرتبه همراه را به یکدیگر معرفی کردند.
بعد از ظهر ۲۰ اسفند هم رئیس‌جمهور در کاخ نخست‌وزیری عراق مورد استقبال رسمی “عادل عبدالمهدی” نخست‌وزیر این کشور قرار گرفت و تمام تشریفات چنین دیدارهایی انجام شد. در جریان این سفر با حضور رئیس جمهوری اسلامی ایران و نخست‌وزیر عراق، پنج سند و یادداشت تفاهم همکاری مشترک میان مقام‌های عالیرتبه دو کشور به امضا رسید و پس از آن روحانی عصر ۲۰ اسفند در یک نشست خبری با نخست‌وزیر عراق در بغداد شرکت کرد.
دیدار با “محمد الحلبوسی” رئیس و جمعی از نمایندگان مجلس عراق دیگر برنامه رئیس‌جمهور در روز اول سفر خود به عراق بود که شامگاه ۲۰ اسفند صورت گرفت. همچنین رئیس جمهوری اسلامی ایران شامگاه همان روز با نمایندگان احزاب و گروه‌های سیاسی عراق دیدار و گفت‌وگو کرد. روحانی شامگاه ۲۰ اسفند هم در همایش مشترک تجاری ایران و عراق که در کاخ نخست‌وزیری عراق برگزار شد حضور یافت.
روز دوم سفر رئیس‌جمهور به عراق هم روز شلوغ و پرکاری بود. روحانی روز ۲۱ اسفند ابتدا در جمع نخبگان عراق در بغداد حاضر شد. در این دیدار چند تن از رهبران ادیان، مذاهب، قومیت‌ها و سران عشایر عراق نظرات خود را در خصوص روابط دو جانبه و مسائل منطقه مطرح کردند که قدردانی از کمک‌های بی‌دریغ جمهوری اسلامی به عراق در جنگ با داعش و تاکید بر ضرورت گسترش روابط همه‌جانبه از مهم‌ترین محورهای سخنان این شخصیت‌ها بود.
پس از آن روحانی با “نوری المالکی” نخست‌وزیر اسبق عراق و رئیس ائتلاف دولت قانون و دبیر کل حزب اسلامی دعوت عراق دیدار و گفت‌وگو کرد و پس از آن به دیدار “حیدر العبادی” نخست‌وزیر سابق عراق رفت. دیدار با “فالح الفیاض” رئیس “حشدالشعبی” و مشاور امنیت ملی عراق و همچنین “سید عمار حکیم” رئیس جریان حکمت وطنی عراق دیگر برنامه رئیس‌جمهور در این روز بود.
پس از این دیدارها رئیس جمهوری اسلامی ایران به منظور زیارت عتبات مقدسه و حرمین شریفین امام حسین (ع) و حضرت عباس (ع) با استقبال استاندار کربلا و سرکنسول ایران در کربلا، وارد این شهر شد. روحانی بعدازظهر ۲۱ اسفند در ادامه برنامه‌های سفر به کشور عراق وارد این شهر شد. رئیس‌جمهور عصر ۲۱ اسفند هم در جمع نخبگان، عشایر و رهبران مذهبی عراق در کربلای معلی حاضر شد.
در جریان این سفر جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عراق در یک بیانیه مشترک بر توسعه و گسترش روابط دو کشور در همه حوزه‌های مورد علاقه تاکید کردند.
رئیس جمهوری اسلامی ایران در سومین روز از سفر خود به کشور عراق روز ۲۲ اسفند به منظور زیارت حرم امیرالمومنین علی (ع) و دیدار با آیت‌الله‌العظمی سید علی سیستانی و دیگر مراجع عظام تقلید وارد شهر نجف اشرف شد. دیدار با آیت‌الله‌العظمی سیستانی مرجع بزرگ شیعیان یکی از مهم‌ترین دیدارهای روحانی در جریان این سفر بود که مورد توجه رسانه‌ها. منطقه و جهان قرار گرفت. رئیس‌جمهور بعد از این دیدار با چند تن دیگر از علمای حاضر در نجف یعنی “شیخ فیاض”، “شیخ بشیر نجفی” و “شیخ حکیم” دیدار و گفت‌وگو کرد. ضمن اینکه رئیس‌جمهور با حضور در بیت امام خمینی (ره) در نجف با اعضای بیت رهبر فقید انقلاب اسلامی در عراق هم دیدار داشت. روحانی شامگاه ۲۲ اسفند به زیارت مسجد کوفه محل ضربت خوردن امیرالمومنین علی (ع)، حرم حضرت مسلم ابن عقیل (ع) و هانی ابن عروه مشرف شد.
رئیس جمهوری اسلامی ایران پس از انجام این سفر سه‌روزه به عراق و دیدار و گفت‌وگو با مقامات بلندپایه این کشور و مراجع عظام تقلید در نجف، شامگاه ۲۲ اسفند عازم تهران شد. روحانی پس از بازگشت از آخرین سفر خارجی خود در سال ۹۷، در فرودگاه مهرآباد تهران و در جمع خبرنگاران، با قدردانی از پذیرایی گرم و صمیمانه دولت و ملت عراق، اظهارکرد: در این سفر تقریباً با همه مقام‌های عالیرتبه عراق از جمله نخست‌وزیر، رئیس جمهور، رئیس مجلس و دیگر مقامات این کشور به صورت خصوصی و و جمعی دیدار و گفت‌وگو کردیم و مسائل بسیار مهمی در این ملاقات‌ها مورد بحث قرار گرفت.
رئیس‌جمهور سفر رسمی سه‌روزه خود به عراق را نقطه عطفی در روابط دو کشور دانست و تاکید کرد: هیچ قدرت و کشور ثالثی قادر نیست بین دو دولت و دو ملت بزرگ ایران و عراق تفرقه ایجاد کند. در دیدارهای مختلف با مقام‌های عراقی دو طرف تاکید کردند که روابط خوب دو جانبه در آینده به روابط سه‌جانبه، چهار جانبه و بیشتر تبدیل شود.
سفرهای رئیس جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۹۷ و حضور در کشورهای مختلف از شرق تا غرب و دیدار با مقامات عالی کشورهای جهان نشان داد که طرح انزوای ایران در روابط بین‌الملل که از سوی آمریکا و رژیم صهیونیستی و برخی متحدان منطقه‌ای‌شان پیگیری می‌شود شکست خورده و حتی با وجود خروج یکجانبه آمریکا از برجام و تهدیدهای دونالد ترامپ علیه جمهوری اسلامی و ترساندن کشورهای جهان از رابطه با ایران، جمهوری اسلامی ایران می‌تواند با رئیس‌جمهور دیپلمات خود روابط حسنه و سازنده‌ای با کشورهای مختلف جهان داشته باشد.
انتهای پیام