کانون توسعه روستا فرهنگ است نه آب و برق

به گزارش ایسنا به نقل از روابط عمومی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سیدعباس صالحی در  مراسم پایانی هفتمین دوره جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب که عصر امروز (چهارشنبه ۲۰ اسفندماه) به صورت مجازی برگزار شد، با تبریک عید مبعث گفت: روز عید مبعث در تاریخ بشر بدیل ندارد. روزی به قداست و بزرگی روز مبعث نداشته و نداریم زیرا نقطه اتصال انسان به ملکوت هستی است.

او با تاکید بر اهمیت کتاب و کتابخوانی در روستاها و مرور فعالیت‌‎های این جشنواره گفت: سال ۱۳۹۳  وقتی این ایده مطرح شد، بر آن بودیم  چند راهبرد  دنبال شود. اهم راهبردها به این شرح  بود: مشارکتی بودن، بومی‎‌گرایی، داوطلبانه بودن و نوآورانه بودن. این راهبردها در هفت دوره رقابت مورد توجه بوده و نتایج قابل اعتنایی حاصل شده است. نخست این‌که  شاهد رشد کمی مشارکت روستایی‌های کتابخوان در جشنواره بودیم. از سوی دیگر شاهد تجمیع برنامه‎‌ها و ایده‎‌های تازه در حوزه کتابخوانی بودیم. علاوه بر این‌ها سرریز فعالیت‎‌های حوزه کتابخوانی به حوزه توسعه روستا  را شاهد بودیم.

او تصریح کرد: کانون توسعه روستا فرهنگ است و لزوما آب و برق نیست. کانون توسعه فرهنگ است و کانون فرهنگ هم کتاب است. فعالیت‎‌های کتابخوانی  روستاییان این سال‌ها به حوزه‌‎های دیگری اعم از کارآفرینی و زیست‌محیطی و … تسری یافته است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه گفت: سال ۱۳۹۹ متاثر از کرونا زندگی اجتماعی ما دستخوش تحول شد. در حوزه کتابخوانی هم تاثیرهایی گذاشت. از جمله این‌که امسال به دلیل کرونا پایتخت کتاب ایران برگزار نشد و به شیراز به عنوان شهر برگزیده فرصتی برای اجرای برنامه‌هایش داده شد. آثار کرونا در همه حوزه‌‎های فرهنگی و اجتماعی و کتابخوانی مشهود است. اما تاثیرات کرونا بر هفتمین دوره جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب با همه تاثیرهای مخرب کرونا، فرصت‌هایی را رقم زده است.

او در بخشی دیگر از صحبت‌‏هایش فرصت‌های ایجادشده از سوی کرونا برای کتابخوانی را برشمرد و پیشنهادهایی برای بسط و ساماندهی پایدار فعالیت‌های روستاها و عشایر دوستدار کتاب را مطرح کرد و گفت: در فرصت باقی‌مانده به پایان دولت تدبیر و امید، ضرورت دارد فعالیت‌‎ها  و تجربه‌‎های موفق در رویدادهای ترویج کتابخوانی تثبیت شوند و فضای مناسب و قابل دفاعی در زمینه کتابخوانی را به دولت بعدی تحویل دهیم. مثلا می‌توان به ایجاد سامانه روستاهای دوستدار کتاب فکر کرد. در وب‌سایتی روستاهای دوستدار کتاب پروفایل خودشان را داشته باشند، برای تحقق این کار می‌توان از تجربه انجام‌شده در کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد بهره گرفت. همچنین می‌توان برای ساماندهی علمی بهتر فعالیت‌های فرهنگی در روستاها با ایده گرفتن از انجمن‌های علمی کتابخانه‌های عمومی، از چنین نهادهایی نیز برای بسط و گسترش فعالیت‌های آموزشی در حوزه کتاب و کتابخوانی کمک گرفت. همچنین بهره‌گیری از ظرفیت فعالیت‌های خیرین در حوزه کتابخوانی از دیگر اقدام‌هایی است که می‌توان برای تحقق آن‌ها برنامه‌ریزی و اقدام کرد.

استقبال خوب کتابخوانان

همچنین در ادامه این مراسم ابراهیم حیدری، مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی با اشاره به آغاز  فعالیت جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب از سال ۱۳۹۳ گفت: ما از دوره اول تاکنون شاهد رشد کمی و گسترش رویداد ترویج کتابخوانی بودیم. در نخستین دوره از جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب شاهد مشارکت ۶۰۰ روستا  بودیم اما اکنون در هفتمین دوره با افزایش سه برابری مشارکت شاهد حضور ۲۰۵۰ روستا در جشنواره بودیم. به رغم مشکل‌های ناشی از کرونا، کتابخوان‌ها به خوبی خودشان را با شرایط موجود وفق دادند. مستند به گزارش‌های متعدد استقبال از کتاب و کتابخوانی نسبت به ادوار پیشین بسیار خوب بوده و کتاب به عنوان ابزار فرهنگی مهم نقش موثری در غنای اوقات فراغت مردم داشته است.

او در بخشی دیگر از سخنانش گفت: در هفت دوره برگزاری جشنواره مجموعا ۸۴۰۰ روستا از سراسر کشور در این رقابت مشارکت داشتند. جشنواره بر وجوه مختلف فعالیت‌های فرهنگی و حیات اجتماعی روستاییان تاثیر گذاشته است که از آن جمله می‌توان به افزایش انسجام فرهنگی و اجتماعی اشاره کرد و همچنین بسط و گسترش و تجهیز کتابخانه‌های عمومی و مساجد و مدارس  و… . افزایش زیرساخت‌های فرهنگی در روستاها، هم‎افزایی میان نهادهای مختلف فرهنگی و روستایی و عمرانی در تحقق اهداف و برنامه‌های فرهنگی، همچنین جلب مشارکت  گسترده مردمی از دیگر تاثیرات این رویداد ترویج کتابخوانی بوده است.

تلاش برای مشارکت روستاهای بیشتر

همچنین علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد کتابخانه‌‎های عمومی، در سخنانی گفت: مجموع شواهد و نشانه‌‎ها می‌‎گوید در سال ۱۳۹۹ از سوی مردم، نهادهای فرهنگی و رسانه‎‌ها به کتاب و کتابخوانی توجه ویژه شده است. از آن جمله می‌‎توان به استقبال از نمایشگاه کتاب مجازی و شرکت در مسابقه کتابخوانی رضوی و استقبال از کتابخانه‌‎های عمومی اشاره کرد. همچنین شاهد افزایش توسعه زیرساخت‌‎های فرهنگی و کتابخانه عمومی هستیم و یکصد کتابخانه عمومی در این سال افتتاح شده است.

او ادامه داد: نکته دوم این‌که در این دوره بیش از دوهزار روستا شرکت کردند.‌ ۶۰ هزار روستا داریم و اگر ۱۰ هزار روستا را دارای جمعیت قابل توجه بدانیم ۱۰ هزار روستا باید در این رقابت شرکت می‌‎کردند. در سال جاری شش استان در هیچ بخشی برگزیده و منتخب ندارند با این‌که استان‎‌های مهمی هستند. باید کاری کرد تا جشنواره در همه استان‌های کشور در هر سال برگزیده داشته باشد. نکته دیگر این‌که در جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب مستندسازی تلویزیونی و سینمایی کم بوده است. هر سال مستند یک دوره در جشنواره‌‎های مستند شرکت می‎‌کرد. این کار مهمی است که می‎‌توان آن را انجام داد. از کتابدارهای کتابخانه‌های عمومی تشکر می‌کنم. از ۲۶ منتخب و برگزیده نیمی از آن‌ها از کتابخانه‎‌های عمومی کشور هستند و من از آن‌ها کمال تشکر و قدردانی را دارم.

ایجاد بیش از ۱۶ هزار رواق کتاب در کشور

حجت‌الاسلام حبیب‎‌رضا ارزانی، مشاور وزیر و دبیر ستاد هماهنگی و نظارت بر کانون‌های فرهنگی هنری مساجد نیز گفت: امید دارم جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب طرح ماندگاری باشد و به هفتادمین سال هم برسد. در کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد اقدام‌های خوبی صورت گرفته  است. از نخستین دوره تاکنون ۳۳۰ میلیون تومان کمک و جایزه به  کانون‌های فرهنگی و هنری برتر در مساجد اهدا شده است. همچنین مبلغ ۵۰۰  میلیون تومان کتاب به کانون‌های برتر اهدا شده است.

وی ادامه داد: ما در  کانون‎‌های فرهنگی و هنری مساجد طرح «شبستان و رواق» را برگزار کردیم  که به ترویج  کتابخوانی در روستاها و عشایر کمک موثری کرده است. در  طرح «شبستان و رواق» ۱۲ رواق تخصصی داریم  که بیش از ۱۲ هزار رواق دانش و بیش از ۱۶ هزار رواق کتاب در سراسر کشور فعالیت می‌کنند که مستقیما به کتاب و کتابخوانی مرتبط هستند. امیدواریم با مجموعه این اقدام‌ها مسجد به پاتوق قرائت و مطالعه  بدل شود و از رهگذر این اقدام‎ها کتابخوانی همگانی شود.

گسترش موضوعات فرهنگی در شهرها و روستاها

مهدی جمالی‌‎نژاد، رئیس سازمان شهرداری و دهیاری‌های کشور یکی از عوامل مهم پیشرفت یک کشور را  نظام شهری و روستایی دانست و با مروری بر تطور نظم شهری و روستایی در ایران از ۱۳۰۰ به این سو، گفت: با عدم توزیع عادلانه خدمات، مهاجرت از روستاها به شهرها سرعت گرفته است. ۹۲  هزار روستا داریم و قریب به ۳۰ هزار روستا خالی از سکنه شدند. توجه ویژه‎‌ای به روستاها و دهیاری‌ها داریم. ما در سازمان شهرداری و دهیاری‌ها به سمت کار فرهنگی رفتیم و شهر و روستا محیط زنده هستند و فعالیت‌های فرهنگی در روستاها بسط و گسترش یافته است. فرهنگ روستایی یک فرهنگ چندوجهی است و مهم است که فعالیت‌های فرهنگی و غیر آن در روستا حول محور و موضوع‎هایی مورد وفاق کنار هم قرار گیرند. ما تسیهلات و امکانات فرهنگی را به روستاها گسیل داشتیم. امیدواریم با اقدام مهم جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب این دست فعالیت‎های فرهنگی بسط و گسترش پیدا کند.

در پایان این مراسم نیز برگزیدگان هفتمین دوره جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب معرفی شدند.

منبع:ایسنا